تأثیر مؤلفه‌های دانش بر تجهیز منابع مالی در بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار به عنوان هسته اصلی بازار سرمایه با ایجاد تعامل بین سرمایهگذاران و پس‌اندازکنندگان و تجهیز و تخصیص بهینه منابع مالی از جمله تعیین‌کننده‌های رشد اقتصادی دانش مالی در بازارهای مالی مستمر و باثبات است. با تأثیر مؤلفه‌های دانش بر تجهیز منابع مالی در بورس این نقش هم پررنگ‌تر می‌شود زیرا دانش به عنوان پایگاه اصلی نوآوری و تغییرات فنی در فرآیند تولید، سبب رشد فناوری و در نتیجه افزایش ظرفیت‌های تولیدی و بهره‌وری شرکت‌های بورسی می‌شود. هدف این پژوهش بررسی تأثیر مؤلفه‌های دانش بر تجهیز منابع مالی در بورس اوراق بهادار ایران بر مبنای داده‌های فصلی دوره زمانی سال 1377 تا 1393 با استفاده از روش رگرسیون حداقل مربعات است. علاوه بر مؤلفه‌های دانش که شامل زیرساخت‌های اطلاعاتی، رژیم‌های نهادی و اقتصادی، سیستم ابداعات و آموزش و منابع انسانی است توسعه بازار سهام نیز به عنوان یکی از عوامل تعیین‌کننده تجهیز منابع مالی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مطالعه نشان داد که همه مؤلفه‌های دانش و همچنین توسعه بازار سهام، تأثیر مثبت و معناداری بر تجهیز منابع مالی در بورس اوراق بهادار ایران دارند.
کلیدواژه‌ها
20.1001.1.20080840.1396.10.3.3.6
عنوان مقاله [English]
The Impact of Knowledge Components on the Mobilization of Financial Resources in Iran's Stock Exchange
نویسندگان [English]
- Abolfazl Shahabadi 1
- Mahdi Jafari 2
- Razieh Davarikish 3
Stock as the core of the capital market by creating interaction between investors and savers, mobilization and allocation of financial resources is the main determinants of sustained economic growth. With impact of knowledge components on the mobilization of financial resources in the Stock Exchange, this role is more clearly visible, because knowledge as the main resource of innovation and technical changes in the production process causes improvement of the technology, and thus, it causes increasing of productive capacities and productivity of stock's firms. Therefore, knowledge components due to increasing return of stock's firms cause increasing of mobilization of financial resources in stock exchange. The purpose of this study is evaluating of the effect of knowledge components on the mobilization of financial resources in the Iran's stock exchange with quarterly data during the 1998-2014 and using of Ordinary Least Squares. In addition to the knowledge components that include information infrastructure, institutional and economic regimes, the innovations system and education and human resources, stock market development has been considered as one of the determinants of financial resources. The results indicate that each of knowledge components and stock market development, have significant positive impact on the mobilization of financial resources in Iran's stock exchange.
کلیدواژه‌ها [English]
- Knowledge Components
- Mobilization of Financial Resources
- Stock Exchange
مراجع
[1] Khan, A. H., & Hasan, M. A. (1988). Financial Repression, Financial Development and Structure of Savings in Pakistan [with Comments]. The Pakistan Development Review, 27(4), 701-713.
[2] Bapuji, H. (2002). Examining the Relationship between External Knowledge Management and Performance. 2nd Doctoral Consortium on KM, Ontario 2004, 33(2), 143-161.
[3] Hong, J. P. (2017). Causal Relationship between ICT R&D Investment and Economic Growth in Korea. Technological Forecasting and Social Change, 116(C), 70-75.
[4] Choi, C., & Yi, M. H. (2017). The Internet, R&D expenditure and economic growth. Applied Economics Letters, 1-4.
[5] Lawrence, J. N. (2011). R&D Investment Link to Profitability: A Pharmaceutical Industry Evaluation. Undergraduate Economic Review, 8(1), 1-15.
[6] Kurik, S., Lumiste, R., Terk, E. & Heinlo, A. (2002). Innovation in Estonian enterprises 1998-2000. Innovation Studies, 2.
[7] Lipczynski, J. Wilson, J. & Goddard, J. (2005). Industrial Organization, Second Edition. Pearson Education limited, Harlow et al.
[8] Gosens, J., & Lu, Y. (2013). From lagging to leading? Technological innovation systems in emerging economies and the case of Chinese wind power. Energy Policy, 60, 234-250.
[9] Jafari, M. (2016), The impact of investment security on the mobilization of financial resources in the capital market of Iran. Thesis, Mofid University. .
[10] Muritala, T. A. & Ogunji, M. (2017). Does the capital market spur economic growth? Evidence from Nigeria. Cyberleninka,11(1). 90-99. https://cyberleninka.ru/search?q=Morufat%20Ogunji.
[11] Kolapo, F. T. & Adaramola, A. O. (2012). The Impact of the Nigerian Capital Market on Economic Growth (1990-2010).International Journal of Developing Societies, 1(1). 11-19.
[12] Shahabadi, A. & Heidari, A. (2011). Investigating determinant factors of R&D intensity in selected developing and developed countries: panel data approach, Journal of Science and Technology Policy, 4(1), 95-108. .
[13] Chen, D. H. C. & Dahlman, C. J. (2006). The knowledge economy the KAM methodology and world bank operations. World Bank Policy Research. Working Paper 35867.
[14] Shaw, E. (1973). Financial Deepening in Economic Development. New York: Oxford University Press.
[15] Narayan, P., Sharma, S. S. & Thuraisamy, K. (2015). Can governance quality predict stock market returns? New global evidence. Pacific-Basin Finance Journal, 35(Part A), 367-380.
[16] Asongu, S. A. (2011). Government qualify determinants of stock market performance in African countries. African Governance and Development Institue, WP/ 11/ 019, 1-40.
[17] Billmeier, A. & Massa, I. (2009). What Drives Stock Market Development in Emerging Markets Institutions, Remittances, or Natural Resources? Emerging Markets Review, 10(1), 23-35.
[18] Shahabadi, A. & Salimi, S. (2015). Impact of Good Governance on R&D Intensity of Selected Developed and Developing Countries. Journal of Science and Technology Policy, 7(2), 35-46. .
[19] Nurhayati, S. (2017). The Analysis of the Effect of Intellectual Capital on Market and Financial Performanct in lq45 Listed in Indonesia Stock Exchange. Jurnal Akuntansi Riset, 6(1). 127-165.
[20] Asgharian, H., Liu, L. & Lundtofte, F. (2014). Institutional quality, trust and stock-market participation: Learning to forget.Department of Economics School of Economics and Management, Working Paper, No. 39.
[21] Chen, D. H. C., & Dahlman, C. J. (2004). Knowledge and development: a cross-section approach (Vol. 3366). World Bank Publications.
[22] Atkinson, R. D., & McKay, A. S. (2007). Digital prosperity: understanding the economic benefits of the information technology revolution. Washington D.C.: Information Technology and Innovation Foundation.
[23] McKinnon, R. (1973). Money and capital in economic development. The Bookings Institution, Washington D. C.
[24] Colin, A. & Magda, M. (2002). A Framework for Practicing Knowledge Management. Long Range Planning, 35(1), 49-71.
[25] Gu, L. (2016). Product market competition, R&D investment, and stock returns. Journal of Financial Economics, 119(2), 441-455.
[26] Kumar, P. & Li, D. (2016). Capital Investment, Innovative Capacity, and Stock Returns. The Journal of Finance, LXXI(5), 2059-2094.
[27] Yartey, C. A. (2010). The Institutional and Macroeconomic Determinants of Stock Market Development in Emerging Economies. Applied Financial Economics, 20(2), 1615–1625.
[28] Stringham, E., Boettke, P. & Clark, J. R. (2008). Are Regulations the Answer for Emerging Stock Markets? Evidence from the Czech Republic and Poland. The Quarterly Review of Economics and Finance, 48(3), 541–566.
[29] Garcia, F. V. & Liu, L. (1999). Macroeconomic determinants of stock market development. Journal of Applied Economics, 2(1), 29–59.
[30] Flahati, A., Shahiki Tash, M., Rezaei, E. & Korani, A. (2016). The Impact of the Innovation and R&D Expenditure on Profitability of Manufacturing Sector with Different Levels of Technology. Journal of Industrial economics studies, 1(1), 23-36. .
[31] Jun, Z., Hongzhong, Z., Thierry, B. & Yannick, G. Z. S. (2015). Macroeconomic Determinants of Stock Market Development in Cameroon. International Journal of Scientific and Research Publications, 5(1), 1-11.
[32] Aduda, J., Masila, J. M. & Onsongo, E. N. (2012). The Determinants of Stock Market Development: The Case for the Nairobi Stock Exchange. International Journal of Humanities and Social Science, 2(9), 214-230.
[33] Cherif, M. & Gazdar, K. (2010). Institutional and Macroeconomic Determinants of Stock Market Development in Mena Region: New results from a panel data analysis. The International دانش مالی در بازارهای مالی Journal of Banking and Finance, 7(1), 139-159.
[34] Naceur, S. B., Ghazouani, S. & Omran, M. (2007). The determinants of stock market development in the Middle-Eastern and North African. Managerial Finance, 33(7), 477-489.
[35] Googerdchian, A., Fathi, S., Amiri, H. & Varnamkhasti, N. S. (2015). Comparing Analysis the Effect of Political Riske on Stock Market Developing in Selected Countries, Jounal Managmet System, 4(3), 135-156. .
[36] Rezaie Dolatabadi, H., Faghani, F. & Tabatabaee, S. M. (2013). Information technology development on stock market development. Empirical study in the World’s leading capital markets. International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 3(1), 382–390.
[37] Chinn, M. D. & Ito, H. (2005). What matters for financial development? Capital controls, institutions, and interactions.NBER Working Paper, No. 11370.
[38] Faghani, F., Solmaz Habibi, S., Tabatabaee, S. M., Razavi, L. & Emadzadeh, M. K. (2013). The role of information technology on stock market development. International Journal دانش مالی در بازارهای مالی of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 3(1), 353–358.
[39] Balogun, W. O., Dahalan, J. D. & Hassan, S. B. (2016). Interest rate liberalization, quality institutions and stock market development in selected Sub-Saharan African countries. International Journal of Economics and Financial Issues, 6(2), 786-792.
[40] Deng, Z., Lev, B. & Narin, F. (1999). Science and technology as predictors of stock performance. Financial Analysts Journal, 55(3), 20-32.
[41] Ghysels, E. (1994). On the Economics and دانش مالی در بازارهای مالی Econometrics of Seasonality. In Advances in Econometrics, 6’th World Congress, Vol. I, Edit. By C.A. Sims, Cambridge University Press.
دوره های ویژه در مرکز مالی ایران
مرکز مالی ایران سازمانی پیشرو است که با هدف توسعه آموزش در بازار سرمایه ایران، ایجاد شبکه‌ای از دانش و ارائه آموزش‌های پیشرفته و خدمات حرفه‌ای در بازارهای مالی با ترکیب سهامداری بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس انرژی ایران، بورس کالای ایران و شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه در سال 1387 فعالیت خود را آغاز نموده و به یاری خداوند منان توفیق آن را داشته که با دریافت مجوزهای آموزشی مختلف از نهادهای مربوطه از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، پژوهشکده بیمه و سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور به عنوان بازوی آموزشی بازار سرمایه نقش موثری را در این حوزه ایفا نماید.
فروشگاه
برخی محصولات که دسترسی به آنها سخت و گاها بسیار زمان‌بر است؛ مانند منابع آزمون‌های داخلی و بین‌المللی، کتاب‌های منبع تدریس اساتید در دوره‌های آموزشی و محصولات مرتبط برای کسب دانش در بازار سرمایه را می‌توانید به راحتی از قسمت فروشگاه تهیه نمایید.
فیلم‌های آموزشی
برای افرادی که زمان لازم برای حضور در دوره‌های آموزشی را ندارند، ظرفیتی در مرکز مالی ایران به عنوان بسته‌های آموزشی به صورت پلتفرم ویدیویی فراهم گردیده است تا دانش‌پذیران امکان مشاهده ویدیوهای آموزشی در زمان دلخواه را داشته باشند.
سهامداران
شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سهامی عام) وفق قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذر ماه ۱۳۸۴ تاسیس شده و به انجام امور پس از معاملات بازارهای بورس یا خارج از بورس می‌پردازد. امور مربوط به ثبت، نگهداری، انتقال، مالکیت اوراق بهادار و تسویه وجوه معاملات بر عهده این شرکت قرار گرفته است. این شرکت از طریق افزایش کارایی پایاپای و تسویه معاملات و کاهش هزینه‌های معاملاتی، کاهش ریسک جعل، سرقت و مفقودی اوراق بهادار نقش شایانی را در کارآمدی اوراق بهادار ایفا می‌کند.
شرکت بورس کالای ایران (سهامی عام) به موجب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذر ماه 1384 در سال 1391 تاسیس شده و فعالیت عملیاتی خود را در زمینه انجام معاملات نقدی، قرارداد سلف موازی استاندارد، قراردادهای آتی و اختیار معامله و به منظور مرتفع سازی نیازهایی چون خرید و فروش منابع انرژی، تامین مالی برای تولیدکنندگان و تامین منابع انرژی برای توزیع کنندگان و مصرف کنندگان آغاز کرده است.
شرکت فرابورس ایران (سهامی عام) نیز با هدف گسترش بازار اوراق بهادار و تنوع بخشی به دارایی‌های مالی منتشره و مورد مبادله در بازار سرمایه در سال 1387و به موجب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذر ماه 1384 تاسیس شد. مدل ایجاد فرابورس، الهام گرفته از برخی بورس‌های پیشرفته، بورس‌هایی با ساختار مشابه و نیز تجربیات موجود در حوزه بورس اوراق بهادار تهران است. مهمترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه به حساب می‌آید که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند، است؛ لذا رویه‌های پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه‌ای است که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.
دانش مالی در بازارهای مالی
این دوره مناسب افرادی است که در دوره‌ی تحلیل تکنیکال شرکت کرده‌اند و یا از قبل با بازارهای مالی و تحلیل تکنیکال آشنایی دارند و به دنبال بهینه‌سازی روش تحلیل خود و بازدهی معاملاتی و فردی هستند. شروع مباحث با آموزش شناخت نواحی مهم بازار و معرفی یک سیستم بسیار کاربردی به نام ایچی‌موکو است و در انتهای دوره به مباحث تکمیلی نظیر آموزش الگوهای کندلی پیشرفته، نحوه‌ی سیستم‌سازی براساس دوره‌ی معاملاتی و مدیریت سرمایه‌ی پیشرفته پرداخته می‌شود.
تحلیل تکنیکال مقدماتی
یکی از بهترین راه‌های کسب درآمد از بازارهای مالی برای ما به عنوان افرادی که سهم بسیار کوچکی از نقدینگی داخل بازار را داریم، استفاده از تحلیل تکنیکال برای شناخت جهت حرکت بازار و کسب سود از جابجایی ارزش اقلام معاملاتی است و خبر خوب اینجاست که بهترین بازارهای دنیا که در آن می‌توان به راحتی به استقلال مالی دست پیدا کرد و تصاعد درآمدی را تجربه دانش مالی در بازارهای مالی کرد، بازارهای مالی نظیر سهام، فلزات گرانبها، ارزهای بانکی (فارکس)، ارزهای دیجیتال و بازارهای مشابه هستند.
روانشناسی بازار فارکس
هر کسی که با بازارهای مالی آشنا باشد و در آنها تجربه‌ای هر چند کوتاه کسب کرده باشد می‌داند که یکی از مهمترین اصول موفقیت در کار معامله‌گری، تسلط بر بخش روانشناسی کار است. اما متأسفانه نکته‌ای که بسیاری از معامله‌گران و حتی مدرسان بازارهای مالی (چه در بخش روانشناسی و چه در بخش آموزش تحلیل) از آن غافل هستند این است که روانشناسی معمولی که در دانشگاه‌ها تدریس و توسط مشاوران، روانشناسان و روانکاوان عزیز ارائه می‌شود به مقدار بسیار کمی برای معامله‌گران مفید و اثربخش است و این موضوع دلایل بسیار متعددی دارد.
در وبینار « دانش مالی و نهایی کردن بازار سرمایه در جامعه» عنوان شد: شرایط ناپایدار بورس اقتصاد کشور را آسیب پذیر و مردم را دلسرد می کند
نایب رئیس کمیسیون مسئولیت های اجتماعی و تشکل های اتاق بازرگانی اصفهان با اشاره به نوسانات و وضعیت ناپایدار حاکم بر بورس گفت: این شرایط اقتصاد کشور را آسیب پذیر و مردم را از بورس دلسرد می کند.
به گزارش پایگاه خبری ارمغان شهر و به نقل روابط عمومی اتاق بازرگانی اصفهان، مجتبی کاروان در وبینار این کمیسیون با موضوع "دانش مالی و نهایی کردن بازار سرمایه در جامعه" افزود: برخی در این شرایط ناپایدار به دنبال آن هستند که بورس را ناکارآمد جلوه دهند و آنان را از این بازار دلسرد کنند؛ از این رو ما معتقدیم بازار بورس باید به ثبات خود بازگردد تا مردم اعتماد کرده و در آن سرمایه گذاری کنند.
وی افزود: برخی اظهارنظرهای ضد و نقیض مسئولان که در بازار بورس نیز تاثیر گذاشته است، مردم را به این بازار بی اعتماد می کند.
کاروان با بیان اینکه مدیران بورس طی چند سال گذشته بحث آموزش را رها کرده اند، گفت: نوسانات امروز بازار بورس ناشی از تصمیمات خلق الساعه در دولت است.
وی همچنین پیشنهاد ارایه طرحی درخصوص عرضه سهام به صورت نقد و اقساط به وزارت اقتصاد و دارایی را مطرح نمود.
واقعیت و ذات بورس، نوسان است
حاج محمد معتضدی، مسئول کمیته بورس و سرمایه گذاری ذیل کمیسیون نیز گفت: اینکه با یکی دو هفته نوسان و ناپایداری بورس، نگران بیرون آوردن سرمایه ها از این بازار باشیم درست نیست؛ بلکه این فرصتی برای سرمایه گذاری دوباره در این بازار است.
وی تصریح کرد: نقدشوندگی پول در این شرایط نگران کننده بوده و حتی شاهد هستیم سیاست دولت در قبال بورس در این شرایط تغییر نکرده دانش مالی در بازارهای مالی است.
معتضدی افزود: خرید و فروش های آنی مردم نیز از این بازار طبیعی است و در این شرایط خروج نقدینگی از بازار محسوب نمی شود و حتی لازم است تشویق مردم به سرمایه گذاری در بورس نیز حفظ شود.
اکنون یک انقلاب در بازار سرمایه اتفاق افتاده است و باید آن را به خوبی مدیریت کنیم
علیرضا عسگری مارانی، کارشناس ارشد بازار سرمایه نیز گفت: شرایط بازار بورس استثنایی است؛ زیرا بالاترین مقامات کشور در این خصوص تصمیم گرفته اند و دانش مالی در بازارهای مالی اینک نیز این دارایی هشت هزار هزار میلیارد تومان است و باید قبول کنیم که این دارایی چه مستقیم و غیرمستقیم از مردم بوده و هر افت و خیز بازار، در این دارایی تاثیرگذار است؛ پس در این شرایط باید کاری کنیم که مردم قدر دارایی خود را بدانند، از آن مراقبت کنند و با آن رشد و توسعه اقتصادی کشور را رقم بزنند.
وی تاکید کرد: تمام هم و غم ما باید این باشد که به دانش مالی تمام کسانی که سهام ریز و درشت خریداری نموده اند، از طریق آموزش در اتاق های بازرگانی و آموزش و پرورش و حتی مساجد افزوده شود چون در اینصورت واکنش ها در بازار با دانش همراه خواهد شد.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه افزود: در شرایط کنونی یک انقلاب در بازار سرمایه اتفاق افتاده و باید بتوانیم آن را به خوبی مدیریت کنیم .
وی با تاکید بر بازنگری قوانین و دستورالعمل ها متناسب با انقلاب سرمایه گذاری، گفت: در شرایطی که مردم به دنبال سرمایه گذاری در تولید و صنعت هستند؛ وجود شفافیت و قیمت های عادلانه ضروری است.
تاثیر دانش مالی در رفتار معامله‌گران بازار سرمایه
سیاوش صبور در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم با بیان اینکه دانش مالی رفتاری معتقد به وجود ردپای روش‌های روانشناسی در بازار و تصمیمات سرمایه گذاران است، اظهار داشت: در واقع این دانش مالی سعی دارد با مطالعه هم زمان جامعه شناسی، روانشناسی، رفتارشناسی، الگوهای تصمیم گیری و مدل‌های رفتاری به پیش‌بینی روند و جهت حرکت قیمت‌ها بپردازد. بر این اساس برخی در تلاش هستند تا با گذاشتن سرپوشی بر احساسات و هیجانات بازار، آن را نشانه‌ای از عدم تکامل بورس در جامعه کنونی سهامداران عنوان کنند.
این تحلیل‌گر بازار سرمایه افزود: اما حقیقت آن است که به اعتقاد اولسن، مالی رفتاری تلاش نمی‌کند که رفتار عقلایی را تعریف کند و یا به تصمیم‌گیری، برچسب تورش یا اشتباه بزند، بلکه به دنبال فهم و پیش‌بینی بازار مالی مبتنی بر فرآیندهای تصمیم روانشناسی است.
وی در این میان سوگیری‌های رفتاری در بازار بورس تهران را مورد اشاره قرار داد که در بازار سرمایه، گروهی از این رفتارها به شکل معناداری با یکدیگر هم پوشانی دارند.
به گفته صبور؛ از دید باربر و اودین، اعتقاد بی‌اساس افراد در مورد توانایی‌های شناختی و قضاوت‌های خود و همچنین تکیه بیش از حد به عقلایی بودن تصمیمات را می توان نیکی از تورش های رایج دانست که به فرا اعتمادی معروف است.
این تحلیل‌گر بازار سرمایه افزود: به عبارتی بیشتر مردم خود را از آنچه واقعا هستند، باهوش‌تر می‌پندارند و بر این باورند که اطلاعات بهتری نیز در اختیار دارند و این موضوع سبب می شود در مورد توانایی‌های خود در پیش بینی و هم در مورد دقت اطلاعاتی که در اختیار آنان قرار می‌گیرد، برآوردی بیش از اندازه داشته باشند. این اعتماد بیش از حد، گاها در میان تحلیل‌گران نیز به شکل دیگری ظهور می کند.
وی ادامه داد: در بازار سرمایه با تحلیل‌گرانی مواجه شده ایم که به دلیل اطمینان بیش از حد به توانایی‌هایشان، در یک دوره طولانی سرمایه‌گذاری گیر می‌کنند، یا با تکیه بر تعدیل سود(غیرواقعی) اقدام به معرفی، خرید و نگهداری افراطی سهم می‌کنند.
وی ادامه داد: در این سوگیری که کانمن آن را اتکا و تعدیل می‌نامد، تحلیل‌گران در بسیاری از موقعیت‌ها تخمین‌های خود را با شروع از یک ارزش ابتدایی پیش می‌برند و فرض تعدیل را برای آن متغیر تا جایی ادامه می‌دهند که نتیجه حاصل از برآوردها با انتظارات درونی شان معادل گردد و با این اقدام دانش مالی در بازارهای مالی خود و سایرین را در یک چالش حبس می‌کنند.
این کارشناس بازار سرمایه در این میان نوع متداول و مهم سوگیری‌های رفتاری از این دسته که به وفور شاهد آن هستیم را با نام دست داغ معرفی کرد.
به گفته دانش مالی در بازارهای مالی وی؛ تورسکی اولین بار این اصطلاح را برای افرادی استفاده کرد که موفقیت‌هایشان را به ویژگی‌های ذاتی خود و شکست‌ها را به عوامل بیرونی نسبت می دادند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: اصطلاح دست داغ در مسابقات بسکتبال و بیسبال دانش مالی در بازارهای مالی به کار می‌رفت و هرگاه بازیکنی در بسکتبال چند پرتاب موفقیت‌آمیز پیاپی داشت یا در بیسبال موفق به گرفتن توپ‌ها می‌شد، در میان تماشاچیان این طور شهرت می‌یافت که این بازیکن دستان داغی دارد و انتظار داشتند که او در پرتاب‌های بعدی نیز همچنان موفق باشد.
صبور ادامه داد: تورسکی ثابت کرد که چنین پدیده‌ای وجود ندارد و پرتاب‌های بازیکنان بسکتبال تا حدود زیادی تصادفی هستند، ولی خطای دست داغ برای سرمایه گذاران بورسی از آن روز تا کنون هنوز ادامه داشته است و هنوز تصادفی بودن آن برای بسیاری از فعالان قابل پذیرش نیست.
وی دراین میان سلسله تحقیقات "دی بونت" را مورد اشاره قرار دادکه به موجب این تحقیقات مشخص شده که تمایلی در میان افراد غیرحرفه‌ای بازار سهام وجود دارد که روندهای قیمتی را تشخیص دهند و انتظار تداوم آنها را داشته باشند، در حالی که روندهای مورد انتظار آنها عملا وجود ندارند.
وی اضافه کرد: البته برخی محققین معتقدند که این خطای روانشناسی مختص غیرحرفه‌ای‌ها نبوده و حتی سرمایهگذاران حرفه‌ای نیز با آن روبرو هستند و به همین علت بعضا تصمیمات بسیار خطرناکی اتخاذ می‌کنند.
صبور اضافه کرد: سرمایهگذاران مبتلا به این سوگیری رفتاری پس از یک دوره سرمایه‌گذاری موفق، موفقیت خود را ناشی از زیرکی و فراست دانسته و عوامل خارج از کنترل را کاملا نادیده می‌گیرند که این رفتار می‌تواند ریسک زیادی به همراه داشته باشد، چرا که سرمایه گذاران به رفتار خود، بیش از حد مطمئن می شوند.
این تحلیل گر بازار سرمایه با علم به تمام این سوگیری‌ها، از پرسش مبنی بر توصیه به خرید، نگهداری یا فروش یک سرمایه گذاری بر اساس نظریه‌های کلاسیک یا بر اساس همان خطاها و احساسات پیش گفته شده، به عنوان یک پرسش مهمی یاد کرد که ذهن سرمایهگذاران را درگیر کرده است.
به گفته صبور، احساس نیاز به یک نظریه جامع در این حوزه، در نهایت پژوهش‌ها را در سالیان اخیر به سمت حوزه جدیدی به نام مالی عصبی هدایت کرده است. بر این اساس پژوهش‌گران این حوزه، با استفاده از علم اعصاب شناختی به بررسی دلایل رفتارهای تصمیم گیرندگان، از طریق بررسی عملکرد مغز انسان در هنگام تصمیم گیری مالی می پردازند.
وی اظهارداشت: در واقع مالی رفتاری به چگونگی فعالیت و تعامل مردم در فرآیندهای تصمیم‌گیری مالی و تفسیر این عملیات براساس مفاهیم و نظریه های روانشناسی ایجاد شده می پردازد؛ در حالی که مالی عصبی به بررسی چرایی و چگونگی این رفتارها بر اساس مشاهدات انجام شده در مغز انسان و فعالیت های هورمونی پرداخته است.
وی اضافه کرد: به بیان دیگر مالی عصبی به تلفیق علوم روان پزشکی و علوم اعصاب شناختی و مفاهیم مالی به منظور درک دلایل تصمیم‌گیری‌های مالی صورت گرفته پرداخته است. ضمن این که نورو فاینانس (NF) با استفاده از علوم اعصاب شناختی به درک چگونگی عملکرد مغز انسان، در هنگام تصمیم گیری می پردازد.
این کارشناس بازار سرمایه یاد آور شد: در علوم مختلف با استفاده از ابزارهای نوین مورد استفاده در پزشکی، می‌توانیم تغییراتی را که در مغز انسان ایجاد دانش مالی در بازارهای مالی می‌شود، به شکلی ملموس مشاهده کرد و این امر، درک عمیق‌تر و پردازش تصمیم‌گیری مالی را قادر می‌سازد. همچنین درک عملکرد مغز در زمانی که فرد با گزینه‌های تصمیم‌گیری روبرو می شود، به او کمک می کند احساسات و عواطف خود را در آن لحظه کنترل کند.
وی اظهارات نوتسون در مطالعه را مورد اشاره قرار داد که به موجب این مطالعات این محقق معتقد است که حتی محرک‌های خارجی ضمنی می‌توانند بر ریسک پذیری مالی اثر بگذارند و این رفتار به واسطه فعال شدن ناحیه خاصی از مغز است.
به گفته صبور؛ مطابق نظریه مالی سنتی افراد همیشه به دنبال گریز از ریسک نیستند و نورو فایناینس هم این موضوع را تایید می‌کند اما محرک‌های خارجی می‌توانند گرایش به ریسک‌پذیری را در معامله‌گران به شکلی ملموس افزایش دهند و همین عوامل خارجی می‌توانند زمینه ساز انواع سوگیری‌های رفتاری در زمان تصمیم‌گیری و سرمایه گذاری باشند.
وی افزود: با این تفاسیر و با علم به آنکه سوگیری‌های رفتاری جزئی جدانشدنی از بازار سرمایه به حساب می‌آیند، کنترل محیط و عوامل محرک خارجی می‌تواند تا حد زیادی سوگیری‌های ناشی از احساسات و تصمیمات افزایش دهنده ریسک را کنترل کند و تکیه بر معاملات و سرمایه گذاری های تصادفی را در فعالان بازار کاهش دهد.
دیدگاه شما