بورس متاثر از رفتار نقدینگی است

۵ توصیه خواجه نصیری برای تغییر جهت نقدینگی بورس و افزایش سرمایه گذاری

کارشناس بازار سرمایه با اشاره به سه دیدگاه درباره انحراف قیمت سهام ، اقداماتی در تغییر جهت نقدینگی و افزایش ضریب سرمایه گذاری در بازار سهام برشمرد.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، محمود رضا خواجه نصیری با انتشار مطلبی با عنوان "پارادوکس ارزش ذاتی یا قیمت بازار ! دست نامرئی نقدینگی! " در فضای مجازی اعلام کرد: بازار دارایی ­های مالی از مهم‌ترین بازارهای فعال در اقتصاد محسوب می‌شوند. چون این بازار بیش از سایر بازارها منعکس‌کننده قیمت دارایی‌ها در اقتصاد بوده و حساسیت زیادی نیز به شرایط اقتصادی دارد. در قالب ساز و کار انتقال پولی از طریق این بازارها، سیاست پولی بر قیمت این نوع دارایی‌ها اثر می‌گذارد.

افراد به بازار سهام به عنوان بازاری مستقل در قیمت گذاری دارایی نسبت به نوسان‌های اقتصاد کلان که تنها سیاست‌گذاران درصدد توجیه این نوسان‌ها هستند، می‌نگرند. قیمت‌های سهام اغلب نوسان‌های مشخصی نشان داده و نگرانی‌هایی در مورد انحراف پایدار قیمت سهام از ارزش ذاتی آن و پیامد نامناسبی برای اقتصاد دارند.

جریان نقدینگی در قیمت گذاری درست دارایی های مالی در بازار و اقتصاد اثر قابل توجهی دارد و به کرات مشاهده شده، قیمت گذاری سهام در بازار از این عامل متاثر شده است و بعضا با هجوم نقدینگی انحراف رو به بالای قیمت سهام از قیمت های ذاتی و قیمت گذاری بیش از حد و در کمبود نقدینگی انحراف رو به پایین قیمت سهام از قیمت ذاتی و قیمت گذاری کمتر از قیمت اتفاق می افتد.

در سنت مرسوم تفکر اقتصادی، تحت فروض رفتار و انتظارات عقلایی، قیمت یک دارایی به سادگی باید مبانی اساسی بازار آن دارایی را منعکس کند. در واقع قیمت یک دارایی می‌تواند تنها به اطلاعات در مورد بازدهی‌های جاری و آینده ناشی از یک دارایی بستگی داشته باشد. اقتصاددانان مکتب شیکاگو و طرفداران اقتصاد طرف عرضه وجود هرگونه انحراف قیمت را تکذیب کرده و معتقدند آنچه به عنوان انحراف مطرح می ­شود در واقع نتیجه عوامل واقعی است.

دیدگاه دوم که از سوی کینزین‌ها و طرفداران رفتار مالی مانند رابرت شیلر حمایت می‌شود، بیانگر این است که اول وجود انحراف‌ها، یک واقعیت است و دوم این انحراف ها به دلیل عوامل روانی‌ و ذهنی فعالان بازار که در عبارت غیرعقلانی بودن افراطی خلاصه می‌شود و در کانون آن رفتارهای سفته‌بازی فعالان بازار قرار دارد.

دیدگاه سوم متعلق به مکتب اتریشی معتقد است انحراف قیمت ها ناشی از تغییرهای واقعی و روانی‌ هستند که از مسیر سیاست‌های پولی ایجاد می‌شوند . به عبارت دیگر در واقع انحراف رو به بالا، ناشی از سیاست ­های پولی انبساطی است و انحرافات رو به پایین ناشی از سیاست های انقباضی است.

بازار سرمایه ایران طی چند سال اخیر نوساناتی داشت که عمدتا با جهت گیری نقدینگی همگرایی داشت. بر این اساس ارزش سهام ناشی از دو عامل ارزش بنیادی و ورود نقدینکی بود.

بسیاری از تحلیگران در ابتدای سال ۹۹ قیمت بالای سهام و انحراف از ارزش های بنیادی را غیر عقلایی می دانستند. در حال حاضر هم عده ای معتقد به کمتر بودن قیمت سهام از ارزش های بنیادی است. به نظر می رسد بزرگترین عامل این انحراف عدم در نظرگرفتن عامل نقدینگی به عنوان یک عامل مرتبط با بازار است.

در شرایط فعلی بازار سهام اگرچه بخش زیادی از راه حل ها معطوف به رفع مشکلات بنیادی شرکت ها است اما با غفلت از عامل با اهمیت ورود نقدینگی حتی با حل مسائل بنیادی از قیمت گذاری منصفانه سهام در بازار نمی توان مطمئن بود. از این رو ضمن اینکه سیاست گذاران و مدیران بازار بطور مستمر باید عوامل بنیادی اثر گذار بر عملکرد شرکت ها را پیگیری کنند اگر توجه به هدایت نقدینگی به این بازار نشود و کارایی تخصیص نقدینگی در اقتصاد در سطح پایینی باشد، همگرایی قیمت سهام با ارزش ذاتی درصد معقولی نخواهد بود.

انحراف قیمت از ارزش ذاتی در بازار مسکن و بازار سهام در کنار هم وقتی هر دو بازار در یک محیط اقتصادی با ریسک های سیستماتیک یکسان و شاخص های بنیادی مشابه فعالیت می کنند، نشانگر اثر قابل توجه عامل جریان نقدینگی بر بازارها است. با توجه به اینکه حدود ۷۰ درصد سهام بازار متعلق به نهادها و اشخاص حقوقی است، انتظار تغییر جهت سرمایه گذاری و ورود نقدینگی موثر به بازار صرفا از طرف اشخاص حقیقی که عمدتا پیرو هستند ، کمی دور از انتظار است.

تغییر جهت نقدینکی و افزایش ضریب سرمایه گذاری در بازار سهام نیاز به اقداماتی از این دست دارد:

۱- سیاست های پولی انبساطی و هادی سرمایه به بازار سهام

۲- رویکرد مثبت سرمایه گذاران نهادی در زمان تخصیص منابع سرمایه گذاری به بازار سهام

۳- افزایش مشوق های سرمایه گذاری در بازار سهام بویژه مشوق های مالیاتی در کنار وضع مقررات مالیاتی و افزایش شفافیت تبادل مالی در بازارهای غیر مولد رقیب ( کاستن از آربیتراژ مقرراتی بین بازارها)

بررسی رفتار بورس در ماه رمضان طی 9 سال

در این یادداشت، اثر ماه مبارک رمضان بر روی بازار سرمایه طی ماه های اخیر مورد بررسی قرار گرفته شده است.

به گزارش شهر بورس، بازار سرمایه در ابتدای سال 1401 شروع خوبی داشته و شاخص کل روندی صعودی را طی کرده است. با فرارسیدن ماه مبارک رمضان، ابراهیم سماوی، کارشناس بازار سرمایه به بررسی رفتار بورس در ماه رمضان طی 9 سال پرداخته است که این یادداشت را عیناً در زیر می‌خوانید:

یکی از سوالاتی که این روزها در ذهن سهامداران وجود دارد، در مورد اثر ماه مبارک رمضان بر بازار سرمایه است که این سوال ریشه در مفهومی به نام اثر تقویمی (Calendar Effect) دارد.

بر اساس این مفهوم برخاسته از مباحث مالی رفتاری، اثر تقویمی از رویدادهایی است که به دلیل وجود مناسبت یا زمان خاصی در تقویم، بازارهای مالی را آبستن تغییرات قابل توجهی می‌کند. در آن برهه‌ها سرمایه گذاران رفتار و الگوی مشخصی به صورت توده وار (Herding) با سرمایه و زمانشان تکرار می‌کنند که بر بازار سرمایه اثر می‌گذارد.

برای مثال با توجه به اینکه در ماه محرم مراسمات کاهش پیدا می‌کنند و همچنین بسیاری از افراد خرید طلا را خوش‌یمن نمی‌دانند، بازار طلا دچار رکود می‌شود.

برای بررسی اثر ماه مبارک رمضان بر بازار سرمایه لازم است که به این مهم توجه کنیم که آیا در سال‌های گذشته تغییری در روند ایجاد شده یا هرسال بازدهی مثبت و منفی خاصی ثبت شده است؟

در جدول زیر به این سوالات پاسخ داده شده است.

سال	بازدهی شاخص کل در ماه رمضان	تغییر روند یا اصلاح قیمتی
1392	5.5%	خیر
1393	5.6%	خیر
1394	8.2%	بله
1395	2.4%-	خیر
1396	2.7%-	بله
1397	9.4%	خیر
1398	8.8%	خیر
1399	28.4%	خیر
1400	5.6%-	خیر

با توجه به جدول بالا مشاهده می‌شود که در 9 سال گذشته صرفا دو بار در سال‌های 1392 و 1395 شاهد تغییر رفتار بازار در ماه مبارک رمضان بودیم و بازدهی‌های شاخص در ماه رمضان عموما نشان دهنده همان روند کلی بازار سرمایه بوده و اثر تقویمی تعیین کننده‌ای وجود ندارد.

از این رو، بازدهی 28.4 درصدی در رمضان سال 1399 دقیقا در زمان اوج بازار بوده و ریزش 5.6 درصدی در سال 1400 همگام با اصلاح کلی بازار بوده است.

در نهایت نمی‌توان الگوی رفتاری بورس متاثر از رفتار نقدینگی است و تبعا قیمتی خاصی در بازار سرمایه که متاثر از ماه مبارک رمضان است، تعمیم داد.

رشد پایه پولی و تورم متاثر از رفتار مالی دولت

در ماه‌های اخیر اعلام شاخص تورم و همچنین رشد قیمت کالاها و خدمات در بازارهای مختلف با انتقادهایی از سوی مردم ومسوولان وکارشناسان همراه بوده است و در این رابطه بانک مرکزی، سازمان برنامه، وزارت اقتصاد ودارایی و دولت، دیدگاه‌های مختلفی را در مورد دلایل افزایش قیمت‌ها مطرح کرده‌اند. برخی اعلام کرده‌اند که سیاست‌های مالی و تامین کسری بودجه دولت از محل رشد پایه پولی و استفاده از منابع بانک مرکزی و استقراض از این بانک نبوده است اما در عین حال بانک مرکزی اعلام کرده که بابت استفاده از منابع صندوق توسعه ملی و تنخواه گردان دولت، از منابع بانک مرکزی استفاده شده و پایه پولی رشد قابل توجهی در سال 98 و سال 99 داشته است. به گزارش «تعادل»، از سوی دیگر، باید توجه داشت که مردم و کارشناسان درک متفاوتی از مفهوم نقدینگی و تورم در ذهن دارند و تورم را تنها قیمت کالاهای مصرفی ارزیابی نمی‌کنند بلکه هر نوع افزایش قیمت دارایی مانند سهام و مسکن، خودرو، ارز و طلا وزمین و حتی خدمات مسافرتی و کالاهایی که در سبد تورم کالاهای مصرفی وجود ندارد، نیز روی برداشت آنها از مفهوم تورم اثرگذار است و در نتیجه باید مفهوم رشد نقدینگی و تورم را بیش از آنچه که مسوولان دولتی اشاره می‌کنند ارزیابی کنیم تا به درک درستی از افزایش قیمت‌ها در سال 99 برسیم. سازمان برنامه به این نکته اشاره کرده که چرا کسری بودجه 98 موجب تورم نزولی شده ولی در سال 99 تورم صعودی شده است و لذا کسری بودجه دولت عامل این تورم امسال نیست. در این زمینه بسیاری از کارشناسان معتقدند که در ادبیات اقتصادی، کسری بودجه همواره می‌تواند به‌طور سریع یا باتاخیر عامل تورم باشد و لذا باید توجه داشت که کنترل نرخ ارز در سال 98 می‌تواند خود عاملی در جهت کنترل آثار کسری بودجه و نقدینگی باشد و اقتصاد از ظرفیت‌های خود برای کنترل قیمت‌ها بورس متاثر از رفتار نقدینگی است بهره برده است اما در سال 99 با تشدید شرایط کرونا، رکود تورمی، افزایش نرخ ارز، رشد شاخص بورس، و اتفاقات دیگر، شرایط برای رشد نقدینگی بیشتر فراهم شده است. لذا اگرچه باید عوامل مختلف را در ایجاد تورم مورد توجه قرار دهیم اما نمی‌توان اثر کسری بودجه دولت روی استقراض از بانک مرکزی و رشد نقدینگی انکار کرد و کسری بودجه به هر شکلی که تامین شده باشد منابع و پول را از جایی به جای دیگر هدایت کرده و متاثر از آن روی خلق پول و تسهیلات دهی بانک‌ها و. نیز اثرگذاشته است. بسیاری از صاحب‌نظران اقتصادی در چند دهه اخیر بارها در این زمینه تذکر داده‌اند که به دلیل وابستگی دولت به درآمد نفت و همچنین افزایش مداخله دولت در حوزه‌های مختلف اقتصاد، سیاست‌های مالی و پولی عملا مرتبط و اثرگذار بر یکدیگر هستند وبانک مرکزی استقلال کافی ندارد و لذا اینکه برخی مسوولان دولتی اعلام می‌کنند که فروش اوراق دولتی بدون اثرگذاری بر پایه پولی و نقدینگی بوده یا رشد شاخص بورس به جذب نقدینگی کمک کرده، درست نیست. زیرا بانک‌ها، بیمه‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، افراد حقیقی و حقوقی که سهام از بورس می‌خرند یا اوراق می‌خرند، به نوعی از منابع بانک‌ها استفاده می‌کنند و تسهیلات می‌گیرند و لذا روی خلق پول در بازار بین بانکی، مطالبات معوق، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، پایه پولی و نقدینگی اثرگذار است. بسیاری از افراد سرمایه در گردش شرکت‌ها و کارخانه‌ها، منزل مسکونی یا دارایی‌های دیگر را به کار گرفته‌اند یا از سپرده‌های بانکی استفاده کرده‌اند تا سهام یا ارز و طلا و مسکن خریداری کنند. تمام این موارد، به نوعی روی رفتار بانک‌ها و بازار بین بانکی، اضافه برداشت از منابع بانک مرکزی و رشد پایه پولی و نقدینگی اثرگذار است و سرعت گردش پول را نیز افزایش می‌دهد.

در نتیجه وقتی دولت هدایت منابع به سمت بورس را تشویق می‌کند یا اوراق دولتی می‌فروشد یا منابع صندوق توسعه ملی را استفاده می‌کند عملا روی سیاست پولی یعنی افزایش پایه پولی و نقدینگی اثرگذار است و لذا نمی‌توان این ادعا را پذیرفت که تامین منابع برای دولت و کسری بودجه یا سیاست‌های مالی دولت بدون اثرگذاری بر نقدینگی و تورم بوده و اینکه گفته می‌شود فعالیت‌های مالی دولت بدون استفاده از منابع بانک مرکزی بوده و روی نقدینگی اثرگذار نیست، حرف کاملی نیست زیرا هر حرکتی که روی تقاضای پول و نقدینگی اثرگذار باشند در نهایت روی تورم نیز اثرخواهد داشت. براین اساس، نمی‌توان تنها با ذکر این جمله که نقدینگی بانک‌ها عامل رشد تورم است، از بار مسوولیت سیاست‌های مالی دولت شانه خالی کرد. در این زمینه سازمان برنامه اعلام کرده که جهش ناگهانی نرخ ارز نیمایی به عنوان لنگر اسمی تورم عامل رشد تورم بوده است و کسری بودجه دولت عامل تورم نیست زیرا در بهار 99 نیز کسری بودجه دولت وجود داشته اما تورم شدید نبوده است. در این رابطه، برخی کارشناسان به اثر تاخیری کسری بودجه و رشد نقدینگی بر تورم معتقدند که هر نوع کسری بودجه و رشد نقدینگی با تاخیر چند ماهه یا چند ساله اثر خود را بر تورم نمایان می‌کند. زیرا دولت بابت کسری بودجه از تنخواه بانک مرکزی استفاده می‌کند و پایه پولی رشد کرده و به تدریج نقدینگی و سرعت گردش پول در اقتصاد را موجب می‌شود و مدتی بعد این نقدینگی از طریق متقاضیان و مصرف‌کنندگان روی قیمت کالاها و خدمات اثر می‌گذارد و به تدریج قیمت‌ها بالا می‌رود. لذا رفتار مالی دولت ممکن است به سرعت روی تورم اثر نداشته باشد. ضمن اینکه نقدینگی تنها پول نیست و تنها از یک منبع یعنی بانک مرکزی صادر نمی‌شود بلکه اجزایی دارد و عوامل مختلفی روی رشد آن تاثیرگذار هستند. پایه پولی و ضریب فزاینده دو عامل عمده تشکیل‌دهنده نقدینگی هستند که هر یک با عوامل مختلفی رشد می‌کنند. پایه پولی از بدهی بانک‌ها، افزایش در ارزش دارایی‌های خارجی بانک‌ها، بدهی دولت به بانک مرکزی، منابعی که در مقابل استفاده از منابع صندوق ذخیره ارزی منتشر شده، تنخواه گردان دولت و استفاده از منابع بانک مرکزی عامل تشکیل‌دهنده پایه پولی است و در مقابل سرعت حرکت پول نیز متاثر از خلق پول در بازار بین بانکی و تسهیلات دهی بانک‌هاست.

روی این عوامل نیز رفتار مالی دولت و مردم و بانک‌ها اثرگذار است. به عنوان مثال تشویق مردم به خرید سهام از بورس و رشد شاخص‌ها، عملا روی جذب نقدینگی و رشد نقدینگی و تسهیلات دهی بانک‌ها و بازار بین بانکی اثر گذار است و به رشد نقدینگی منجر می‌شود و اشتباه بزرگی است اگر تصور کنیم که فروش اوراق و سهام هیچ اثری بر نقدینگی و بانک‌ها ندارد. بانک مرکزی بار دیگر به اثر کسری بودجه دولت، استفاده از منابع بانک مرکزی جهت استفاده از منابع صندوق توسعه ملی تنخواه گردان خزانه و وام‌های پرداخت شده به دوره شیوع کرونا اشاره کرده که عملا باعث رشد پایه پولی و نقدینگی شده است. همچنین مصوبه شورای پول و اعتبار در مجاز شمردن بانک‌ها به افتتاح سپرده‌های کوتاه‌مدت ویژه سه ماهه و شش ماهه با سقف نرخ‌های 12 و 14 درصد و سپرده‌ سرمایه‌گذاری دو ساله با سقف نرخ سود 18 درصد و سقف نرخ سود سپرده‌های سرمایه‌گذاری یکساله به 16 درصد افزایش داد از دیگر اقدامات تشریح شده در این گزارش است. بانک مرکزی همچنین به منظور ایجاد تعادل در بازار ارز، ضمن تدوین بسته سیاستی نحوه برگشت ارز حاصل از صادرات سال 1399 و رفع تعهدات ایفا نشده سال‌های 1397 و 1398، به صادرکنندگان تا پایان 31 تیر ماه 1399 مهلت داد تا ارز حاصل از صادرات خود را در سامانه نیما عرضه کنند که این اقدام در ده روز منتهی به سوم مرداد ماه 1399 درحدود 2.5 میلیارد دلار از ارز صادراتی برای واردات تامین شد. در چهار ماهه اول سال جاری، فشار تحریم‌های اعمال شده بر اقتصاد کشور کماکان ادامه یافت. علیرغم فشارهای وارده در دو سال گذشته، اقتصاد غیرنفتی کشور در سال گذشته روند رشد مناسبی را طی کرد. اگرچه در ماه‌های پایانی و تحت تاثیر شیوع ویروس کووید 19 از این رشد کاسته شد، ولی در سال 1398 رشد بخش غیرنفتی به سطح 1.1 درصد رسید. در پی استفاده دولت از تنخواه‌گردان خزانه و بخشی از منابع صندوق توسعه ملی بابت هزینه‌های کرونا و نیز سیاست‌های اعتباری تسهیل‌گرانه مبتنی بر بهره‌گیری از منابع آزاد شده از محل کاهش سپرده قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی و تلفیق آن با منابع بانک‌ها جهت اعطای وام ضروری به سرپرستان خانوارهای یارانه بگیر و کسب و کارهای آسیب دیده از کرونا، پایه پولی در سه ماهه اول سال جاری نسبت به پایان سال به میزان 8.6 درصد رشد یافت. در این مدت، رشد نقدینگی معادل 7.5 درصد شد. ذکر این نکته ضروری است که بر اساس آخرین ارقام موجود، نقدینگی در هفته منتهی به 26 تیر ماه 1399 نسبت به پایان سال 1398 معادل 9.1 درصد رشد داشته است.

متاسفانه شیوع ویروس کرونا باعث شد با مختل شدن روابط تجاری در سطح جهانی، صادرات غیرنفتی و جریان وصول عواید آن و درآمدهای ارزی دولت نیز به دلیل افت قیمت نفت و فرآورده‌های نفتی با اختلال و کاهش مواجه گردد. تحت تاثیر این عوامل و به ویژه شوک انتظاراتی ایجاد شده که برگرفته از عوامل سیاسی- امنیتی نیز می‌باشد، نرخ ارز در بازار با افزایش مواجه شد و همین امر باعث گردید نرخ تورم ماهانه در ماه‌های اردیبهشت، خرداد و تیرماه افزایش یابد.

شاخص تولید صنعتی صنایع بورسی در اردیبهشت و خرداد 1399 در مقایسه با فروردین رشد داشته و رشد خرداد نسبت به اردیبهشت 1399 معادل 1.6 درصد و رشد نقطه به نقطه اردیبهشت نسبت به ماه مشابه سال قبل که 3.3- درصد (منفی 3.3 درصد) بود در خرداد ماه 1399 نسبت به ماه مشابه سال قبل به صفر رسیده است، به این معنی که اثر منفی کرونا بر تولید این صنایع مرتفع شده است. لذا، نگرانی تعمیق رکود کاهش یافته و به نظر می‌رسد اقتصاد در مسیر بهبود عملکرد بخش حقیقی قرار گرفته است که تا ماه‌های پایانی سال 1398 نیز در حال رخ دادن بوده و صرفا به دلیل شیوع کرونا به‌طور موقتی دچار وقفه شده است.

پیش بینی بهار بورس با بررسی چهار عامل / سود زیاد در انتظار سرمایه گذاران

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس ، حمید خیل نژاد کارشناس بازار سرمایه و دکتری مدیریت درباره وضعیت احتمالی بازار سرمایه در سه ماه اول سال جدید به بورس پرس اعلام کرد : در سال گذشته بازار سهام (بورس و فرابورس) با کسب بازدهی حدود 1.9 برابری (طبق جدول زیر) و بازدهی بیش از 4 برابری شاخص کل هم وزن بورس، پربازده ترین بازار ایران بود.
اگر نگاه کلان تری داشته باشیم و به شاخص هایی همانند ارزش معاملات خرد بازار، تعداد کدهای معاملاتی جدید، مشارکت خریداران خرد در خرید سهام عرضه اولیه و حتی تاکیدات مکرر مقامات رسمی بر تائید سرمایه گذاری در بازار سهام توجه کنیم، می توان گفت پر خبرترین بازار کشور نیز بود. با این حال و تجمیع اخبار خوشایند در بازار سرمایه، برآورد رفتار سرمایه گذاران و روند آتی آن را می توان از نظر عوامل موثر بر آن از چند جنبه کلی بررسی کرد.
چهار عامل بورس متاثر از رفتار نقدینگی است مهم در برآورد روند آتی بازار سهام
عوامل مختلفی در برآورد روند قیمتی بازار سهام موثر هستند که جهت سهولت موضوع ، تنها به چهار عامل تبعات ویروس کرونا، نرخ تسعیر ارز، حجم نقدینگی در کشور و بازارهای موازی پرداخته می شود.
تبعات سنگین تلاطم اقتصادی کرونا
ویروس کرونا همانند پدیده قوی سیاه (BLACK SWAN-رخدادهای نادر و غیرقابل پیش بینی با تاثیرگذاری شدید ) از دو ماه گذشته بورس متاثر از رفتار نقدینگی است تاکنون مهمترین عامل تاثیرگذار بر تمامی بازارها از جمله بازارهای مالی در سطح جهانی بدون شک خسارت های سنگینی بر تولید، زنجیره تامین مواد، توزیع و فروش شرکت ها از صنایع فولاد و آهن گرفته تا نفت و شرکت های هواپیمایی داشته و عرضه و تقاضای شکل یافته در بازارها را دگرگون کرده است.
در عین حال برخی صنایع مانند غذا، داروسازی، رایانه و ارتباطی به دلیل بورس متاثر از رفتار نقدینگی است ترس از کرونا و اجبار به قرنطینه و در نتیجه استفاده بیشتر از کالاها و خدمات آنها در نگاه اول منتفع شده اند.
با فرض کنترل بیماری طی چند هفته آتی در اروپای غربی و امریکای شمالی، همانگونه که در چین نشانه های مثبتی از کنترل ویروس کرونا گزارش می شود ، می توان تبعات سنگین تلاطم اقتصادی را در آینده دقیق تر برآورد کرد.
صنایع کالا محور از مهمترین صنایع بورس تهران هستند که روند قیمتی آنها به شدت متاثر از روند نرخ های جهانی است. ریزش قیمتی شدید نفت ( که احتمال بازگشت به سطوح بالای 35-40 دلار در سال 2020 را به دلیل کاهش 15-20 میلیونی تقاضا بعید می کند) همزمان با رشد قیمت طلای جهانی تا سطوح 1600 دلار در هر انس، نشان دهنده نگرانی بالای سرمایه گذاران است .
طبق تحلیل بسیاری از کارشناسان ، روند اقتصاد جهانی تا قبل از شش ماه دوم سال میلادی به حالت عادی بر نخواهد گشت. به این ترتیب می‌توان انتظار داشت سال 2020 دوره‌ای خاص و بلاشک دشوار برای بازارهای جهانی باشد که یازده سال است به روند صعودی ادامه داده‌اند. وضعیتی که البته برای بازار کالاها و مواد خام نیز واجد پیام‌های مثبتی از منظر ترسیم چشم‌انداز قیمتی در کوتاه‌مدت نیست. در نتیجه این علامتی است از اینکه کدام صنایع در بهار 1399 احتمال رشد بالا نداشته باشند.
غالب کارشناسان اذعان دارند قیمت ارز نقش راهبر را در اقتصاد ایران بازی می کند و سایر قیمت ها به میزان قابل توجهی از تغییرات قیمت ارز تبعیت می کنند. همچنین نرخ تسعیر ارز بعنوان یکی از محرک های بازار سرمایه از برآورد رفتار دول ایران و امریکا، حجم فروش نفت و تخفیف احتمالی در تحریم ها است .
در این بخش نیز با توجه به استقرار مجلس جدید غالباً اصولگرا از خرداد 99 (که موافق برخوردهای جدی تر با سیاست های امریکا و در نتیجه افزایش احتمال تنش است)، نزدیکی به آبان 99 و انتخابات آمریکا که مانع از پذیرش ریسک مذاکره توسط امریکا می شود ، افت غیرمنتظره قیمت نفت جهانی که ورودی های بورس متاثر از رفتار نقدینگی است ارزی را کاهش می دهد و اعلام اینکه آمریکا تقریبا هیچگونه تخفیفی به ایران در مورد تحریم ها نخواهد داد؛ احتمال افت قیمت دلار از دامنه 15 هزار تومان را کرده است.
علاوه بر این با توجه به قرار گرفتن ایران از بهمن سال گذشته در فهرست سیاه کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) ، دریافتی حاصل از صادرات نفت و صادرات غیرنفتی مشکل تر شده و برآورد می شود این تغییر وضعیت ایران در FATF نیز موجب کاهش در حجم کلی تجارت خارجی هم در بخش صادرات هم در بخش واردات شود. هرچند این عامل می تواند محرک فعالیت های معطوف به تولید جایگزین واردات در داخل باشد که نیازمند زمان است.
وضعیت بازارهای رقیب
در حوزه بازارهای موازی، بازار مسکن علاوه بر اینکه سیالیت بازار سهام را ندارد در جذب دارایی های خرد بورس متاثر از رفتار نقدینگی است آحاد جامعه نیز ناتوان است. از طرف دیگر رئیس اتحادیه مشاوران املاک با بیان اینکه رشد قیمت مسکن در سال 99 کمتر از نرخ تورم خواهد بود، توانایی این بازار جهت جذب سرمایه گذاران جهت کسب بازدهی را با تریدد مواجه ساخته است.
در حوزه طلا و سکه، نسبت R/R – ریسک به بازده- با توجه به قیمت های کنونی بیش از شش میلیون تومان برای بسیاری از سرمایه گذاران جذاب نیست. در حوزه ارز نیز محدودیت های این بازار جهت خرید و نیز تلاش بانک مرکزی جهت کنترل این بازار ، باعث عدم ورود جدی سفته بازان به این بازار شده است.
در بخش سیاست های پولی، نقدینگی به عنوان مهمترین عامل نرخ تورم شناخته می شود و طبق داده های بانک مرکزی ، کل نقدینگی از آذر سال 97 تا آذر سال بورس متاثر از رفتار نقدینگی است پیش معادل 2. 28 درصد افزایش یافته است. یعنی حدوداً از یک میلیون و نهـصد هزار میلیارد تومان به دو میلیون و سیصد هزار میلیارد تومان رسیده است.
به بیان ساده تر حدوداً معادل چهارصد هزار میلیارد تومان در یکسال افزایش داشته است که برابر با حدوداً روزانه 1،150 میلیارد تومان است . حجم نقدینگی در اقتصاد تقریباً برابر با کل ارزش روز بازار سهام شرکت های بورسی و فرابورسی است.
اثر تورم در ورود نقدینگی به بورس
از طرف دیگر طبق گزارش مرکز آمار ، تورم سالانه در اسفند به 8. 34 درصد رسید که با توجه به نرخ رشد حدود صفر درصدی (در حالت خوشبینانه و کم توجهی به سقوط قیمت نفت و آثار منفی ویروس کرونا) و رکود تورمی سال جدید، شکافی در حدود 35 درصد را در سال جاری تجربه خواهد کرد. این امر منجر به تبدیل نقدینگی به انواع دارایی ها توسط مردم و شرکت ها خواهد شد که ورود به بازار سهام یکی از مهمترین آنها است.
شاهد این ادعا گزارش هایی است که فعالیت سرمایه گذاران حقیقی در بازار را حدود 70 درصد حجم معاملات روزانه اعلام کرده است. جای توجه است که در چنین روندی، مدیران و سرمایه گذاران حقوقی نیز در فروش رفتار محافظه کارانه تری خواهند داشت. زیرا در اقتصاد تورمی، صرف نگاهداشت دارایی منجر به افزایش قیمت اسمی آن می شود و در نتیجه حقوقی های بازار نیز عجله خاصی برای فروش نداشته و نخواهند داشت که نزخ شناوری کمتر از 20 درصد دلیلی بر این امر است.
رشد حدود پنج برابری صندوق های سرمایه گذاری در سهام در سال گذشته و تزریق حدود 22 هزار میلیارد تومان از طرف فعالان حقیقی جدید به بازار سهام دیگر شاهد این مدعا بوده و بدیهی است جریان پول همراه به دنبال یافتن بهترین فرصت های بازدهی و کسب سود است که در سال پیش و در قیاس با بازارهای موازی، بازار سهام گزینه مطلوب هم نظام و هم سرمایه گذاران حقیقی بود. از طرف دیگر حذف EPS و تحلیل هایی که قبلاً مبتنی بر درآمد نقدی سهام بورس متاثر از رفتار نقدینگی است یا سود سهام شرکتها بوده ، تاثیر کمتری بر بازار داشته و روند تجدید ارزیابی دارایی ها رونق دهنده بازار شده است.
با توجه به جمیع مطالب فوق، اگر تبعات ویروس کرونا از برآوردهای فعلی بیشتر نشود با توجه به نقدینگی عظیم موجود در اقتصاد، انتظارات تورمی فعلی، ضعف بازارهای موازی، تمایل دولت و بانک مرکزی به رشد بازار سهام و جریان شکل گرفته مبنی بر فرهنگ سازی سرمایه گذاری در سهام، برآورد می شود بهار 99 با انتفاع زیادی برای سهامداران بازار سرمایه همراه باشد.

شاخص بورس؛ ادامه کاهش‌های مرداد ماه یا کج‌دار و مریز؟

هر چند که بسیاری از صاحب نظران، متاثر از رفتار مالی دولت، کسری بودجه، رشد نقدینگی و پایه پولی و تورم، تزریق پول به بورس، ورود و خروج حقیقی‌ها و حقوقی‌ها، افزایش قیمت دلار و ادامه فشارهای اقتصادی و بورس متاثر از رفتار نقدینگی است تحریم، معتقدند که روند شاخص بورس و قیمت‌های سهام در مجموع مثبت خواهد بود و به دنبال تداوم تورم در اقتصاد ایران و رشد قیمت‌ها، شاهد رشد شاخص بورس و قیمت سهام شرکت‌های مختلف خواهیم بود

اعتمادآنلاین| هر چند که بسیاری از صاحب نظران، متاثر از رفتار مالی دولت، کسری بودجه، رشد نقدینگی و پایه پولی و تورم، تزریق پول به بورس، ورود و خروج حقیقی‌ها و حقوقی‌ها، افزایش قیمت دلار و ادامه فشارهای اقتصادی و تحریم، معتقدند که روند شاخص بورس و قیمت‌های سهام در مجموع مثبت خواهد بود و به دنبال تداوم تورم در اقتصاد ایران و رشد قیمت‌ها، شاهد رشد شاخص بورس و قیمت سهام شرکت‌های مختلف خواهیم بود، اما بازار سرمایه متاثر از طبیعت بازار و اقتصاد ایران، و فروش اوراق بدهی دولت، عرضه سهام شرکت‌های جدید دولتی از جمله صندوق‌های ETF پتروشیمی و پالایشی و فولادی، افزایش نرخ سود سپرده، نوسان بازار ارز و طلا، رفتار حقوقی‌های بازار و جمع کردن یا عرضه کردن و خارج شدن از بازار و. با نوساناتی مواجه خواهد شد.

شاید مهم‌ترین عاملی که در روزهای اخیر روی عملکرد و آینده بورس اثرگذار بوده، انتظارات تورمی و انتظار سهامداران از افزایش قیمت‌ها و کاهش مصرف و تقاضا در اقتصاد بوده است که ارتباط بیشتری بین آینده شرکت‌های بورسی با شاخص‌های کلان و بخش حقیقی اقتصاد یعنی کاهش رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری و تولید، کاهش مصرف خانوار و قدرت خرید و درآمد سرانه ایجاد کرده و کمتر به اثر نرخ دلار و ارزش دارایی‌ها توجه کرده است.

براین اساس، متناسب با تحولات اخیر بازار دارایی و عملکرد مالی دولت و بانک مرکزی، کاهش قیمت دلار و طلا در هفته‌های اخیر و نوسان قیمت طلا در بازار جهانی، همچنین در آستانه عرضه سهام شرکت‌های دولتی، شاخص سهام در هفته اخیر نزولی بوده و وضعیت قیمت سهام بسیاری از شرکت‌ها قرمز شده است. بازار ارز و سکه نیز در هفته‌های گذشته در مجموع کاهشی بوده است.

معامله‌گران به‌دنبال خروج از موقعیت خرید و قرار گرفتن در صف فروش بودند که روند کاهشی در این بازارها را به دنبال داشت. هر چند که قیمت جهانی طلا کاهش و سپس افزایش داشت و قیمت دلار هم به کانال 23 هزار تومان رسید، اما تمایل حضور در بازار ارز و طلای ایران در هفته‌های اخیر کاهش یافته است. به عبارت دیگر، در مجموع بازار دارایی در ایران با کاهش جذابیت مواجه شده و بسیاری از سرمایه‌گذاران منتظر تحولات بخش حقیقی اقتصاد و تحولات سیاسی هستند.

بورس روز چهارشنبه یعنی آخرین روز معاملات مرداد 99 یکی از کم‌حجم‌ترین روزهای معاملاتی را شاهد بود. ارزش معاملات خرد با ثبت رقم 5هزار و 120میلیارد تومان به کمترین رقم از 6 اردیبهشت‌ماه رسید. بورس در کل مرداد 99 در مجموع 7.57 درصد کاهش را تجربه کرد و از 1 میلیون و 901 هزار به 1 میلیون و 757 هزار رسیده است. شاخص کل بورس تهران در آخرین روز کاری در نهایت در ایستگاه یک میلیون و 757 هزار واحد متوقف شد. رکوردی که در این هفته از بازار سرمایه به ثبت رسید کاهش 11 درصدی هفتگی شاخص کل بورس بود؛ این رخداد در تاریخ فعالیت بورس سابقه نداشته است. ارزش صف‌های فروش تشکیل شده در بورس، فرابورس و بازار پایه از 15 هزار میلیارد تومان فراتر رفت. این صف‌های فروش برای 74 درصد از کل سهام شرکت‌های بورس تشکیل شد. سهام هیچ صنعتی شاهد ورود پول سرمایه‌گذاران حقیقی نبود، در طرف عرضه نیز آمار خروج پول حقیقی‌ها رکورد شکست.

هزار و 264 میلیارد تومان از پول سرمایه‌گذاران حقیقی در پایان مبادلات چهارشنبه از بازار خارج شد؛ تصویری که از 14 دی 98 در بازار سهام تکرار نشده بود. همچنین ارزش بازار بورس تهران در روز چهارشنبه به 6577 هزارمیلیارد تومان رسید. این عدد نشان می‌دهد بورس تهران از ابتدای مردادماه، حدود 495 هزار میلیارد تومان از ارزش بازار خود را از دست داده است. آنچه که در روند معاملات چهارشنبه به چشم می‌خورد افت شدید ارزش معاملات است.

در این روز ارزش معاملات خرد بورس تهران به 5120 میلیارد تومان رسید. این رقم کمترین عدد از تاریخ 6 اردیبهشت‌ماه سال‌جاری تاکنون بوده است. همچنین ارزش صف فروش در مجموع بورس، فرابورس و بازار پایه به 5/ 15 هزار میلیارد تومان رسیده است. صف فروش در 481 نماد معاملاتی تشکیل شد؛ این تعداد 74 درصد از کل سهام را تشکیل می‌دهند.

همچنین گفته می‌شود که حدود 1264 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شده و این میزان خروج پول حقیقی از 14 دی ماه 1398 و تنش با امریکا بیشترین میزان خروج پول حقیقی از بازار بوده است. برخی کارشناسان گفته‌اند که افت شاخص‌های بورس و قرمز شدن شرکت‌ها بیشتر تحت‌تاثیر تصمیمات کارشناسی نشده و خدشه‌دار شدن اعتماد مردم بوده است و بازار سرمایه برای تخلیه هیجان فروش و بازگشت اعتماد از دست رفته نیاز به زمان دارد. وضعیت بورس طی هفته گذشته نشان می‌دهد بخشی از فروش بازار از سوی نهادهای حقوقی مربوط به صندوق‌های درآمد ثابت صورت گرفته که طبق اخبار منتشر شده این صندوق‌ها ملزم شده‌اند حد نصاب سرمایه‌گذاری در سهام را تا 5 درصد کاهش دهند.

براساس این خبر صندوق‌های با درآمد ثابت تا پایان سال 99 فرصت خواهند داشت نسبت به رعایت حد نصاب 5 درصد سهام خود اقدام کنند. به‌نظر می‌رسد مبلغ فروش سهام از سوی این صندوق‌ها برای رعایت حدنصاب 5 درصدی حدود 15 هزار میلیارد تومان است که با توجه به شرایط خاص بازار سهام در این روزها، لازم است مهلت بیشتری به این صندوق‌ها داده شود. البته گفته می‌شود که گمانه‌زنی‌هایی در خصوص اصلاح مصوبه اخیر مطرح‌ شده است.

ساعات معاملات

ساعت معاملات بورسی که هفته گذشته با هدف جلوگیری از ایجاد اختلال در هسته دو قسمتی شده بود و تا ساعت 15:15ادامه داشت، از شنبه دوباره به روال عادی بازمی‌گردد. ساعت انجام معاملات در بازار سرمایه از روز دوشنبه 27مردادماه دو قسمتی شد. بر این اساس زمان سفارش‌گیری کلیه صنایع، غیر از صنعت فلزات اساسی، صنعت شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی و صنعت فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای به همراه مشتقات مربوطه اعم از اختیار معامله و اختیار فروش تبعی بین ساعت 8:30 تا 8:45 و زمان انجام معاملات نیز بین ساعت 8:45 تا 11:45 بود. همچنین زمان سفارش‌گیری صنایع فلزات اساسی، شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی و فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای به همراه مشتقات مربوطه اعم از اختیار معامله و اختیار فروش تبعی ساعت 12 تا 12:15 و زمان انجام معاملات نیز 12:15 تا 15:15 بود. اما عمر این اتفاق فقط دو روز بود و به گفته گودرزی-معاون بازار شرکت بورس- از روز شنبه اول شهریورماه، کلیه معاملات در بازار سهام در یک جلسه معاملاتی انجام خواهد شد. بر این اساس، 8:30 تا 9 زمان پیش گشایش و از ساعت 9 تا 12:30 زمان معاملات نماد شرکتها خواهد بود.

وزیر اقتصاد: دارندگان سهام عدالت گرفتار هیجانات بازار نشوند

از سوی دیگر، وزیر امور اقتصادی و دارایی با تاکید بر لزوم برگزاری دوره‌های آموزشی برای فعالان تازه وارد بازار سرمایه گفت: تمام فعالان بازار سرمایه که تازه وارد بازار شده‌اند حتما مشاوره بگیرند. به گزارش ایسنا، فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی در حاشیه جلسه هیات وزیران در جمع خبرنگاران با اشاره ویژگی‌های بازار سرمایه اظهار کرد: ذات بازار سرمایه ریسکی است یعنی دارای یک روند ثابت و تضمین شده نیست؛ در این شرایط وقتی کسی می‌خواهد در بازار سرمایه فعالیت کند باید این نکات را در نظر داشته باشد. دژپسند افزود: بازار سرمایه به گونه‌ای است که سهام برخی شرکت‌ها نوسان دارد؛ مثلا در دوره تشکیل مجامع ترتیباتی حاکم است که ممکن است بر سهام شرکت‌ها اثر بگذارد. تحولات بین‌المللی و تحولات بازارها و متغیرهای جایگزین نیز می‌توانند بر بازار سرمایه تاثیرگذار باشند.

وزیر اقتصاد با تاکید بر اینکه پاسخ این پرسش که آنهایی که به بازار سرمایه ورود کرده‌اند، بمانند یا بروند، کلی نیست، گفت: فعالان بازار سرمایه و به ویژه کسانی که اخیراً وارد بازار سرمایه شده‌اند باید دقیقا محاسبه کنند که سهام فلان شرکت که طبق اقتضائات و محاسبات نباید کاهش پیدا می‌کرده است، باید با صبر برخورد کنند، از طرفی اگر سهام شرکتی که طبق محاسبات نباید افزایش می‌یافته و اصلاح شده، باید اصلاح آن را بپذیرند؛ بنابراین این نوسانات بستگی به شرکت، صورت‌های مالی آن و روند تحولات بین المللی آن صنعت دارد. وی تصریح کرد: دولت همچنان قائل به این است که بازار سرمایه باید مورد توجه باشد و تقویت شود.

دژپسند در پاسخ به پرسشی درباره تأخیر در پرداخت پول سهامداران عدالتی که 30 درصد از سهام خود را فروخته‌اند و پرسش دیگری درباره علت عدم انتقال سهام عدالت به سبد سهام سهامداران گفت: این کار توسط کارگزاری‌ها انجام می‌شود اما اگر هرکسی نسبت به سهام عدالت اعتراضی دارد طبق سامانه‌هایی که اعلام کردیم که دادیم شکایت کنند و تاکنون برخوردهایی انجام گرفته است و بخشی از مشکلات اصلاح شده است. وزیر اقتصاد با بیان اینکه «سهام عدالت، سهام شرکت‌های بسیار خوبی است» اظهار کرد: بر همین اساس خواهش من از سهامداران سهام عدالت این است که گرفتار هیجانات بازر نشوند، چراکه سهام عدالت ارزنده است. وی در پاسخ به پرسشی درباره فضاسازی برخی رسانه‌های فارسی بورس متاثر از رفتار نقدینگی است زبان خارجی درخصوص توصیه به مردم برای خروج از بورس گفت: قرار نیست سرنوشت ما را آنها تعیین کنند، بلکه فعالان بازار سرمایه در کشور قدرت تحلیل دارند.

امروز دوره‌های آموزشی زیادی برای بازار سرمایه برگزار می‌شود و کارگزاری‌ها نیز در این زمینه ورود کرده‌اند. از طرفی با صداوسیما وارد مذاکره شدیم که یک شبکه خاصی را تعیین کنیم که چند ساعت در روز بتوانیم آموزش‌ها در این خصوص ارایه دهیم. سازمان بورس در این ارتباط جلساتی با صداوسیما داشته است. تمام فعالان بازار سرمایه که تازه وارد بازار شده‌اند حتما مشاوره بگیرند و به حرف‌ شبکه‌های دیگر اتکا نکنند.

سه راه‌حل برای رفع اختلالات هسته معاملات بورس

سناریوی دو قسمتی شدن ساعت معاملات بورسی از روز 27 مردادماه به منظور جلوگیری از اختلالات هسته اجرا شد؛ راه‌حلی که عمر آن فقط دو روز بود و یک کارشناس بازار سرمایه که بر موقتی بودن این راه‌حل تاکید دارد، معتقد است که معماری هسته معاملات باید تغییر کند.

حجت‌الله فرهنگیان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به دو شیفته شدن معاملات بازار سرمایه، اظهار کرد: دو قسمتی شدن معاملات بازار سرمایه یک راه‌حل موقت برای کاهش فشار بار روی هسته تا پیاده سازی راه‌حل‌های جایگزین بود. درواقع این سیاست بیشتر به کنترل عملکرد هسته معاملات برمی‌گردد. وی درمورد مشکل هسته معاملاتی توضیح داد: خرید هسته معاملات در سال‌های 1384 و 1385 انجام شد و تا 1388 زمان برد؛ یعنی تکنولوژی و نیازمندی‌ها مربوط به آن سال‌ها بود و پس از آن نیز به دلیل تحریم‌ها تا سال 1395 به روز رسانی هسته صورت نگرفت. در سال 1385 نیز درآمد کارگزاری‌ها در این حد نبود که بخواهند در حوزه IT سرمایه‌گذاری سنگینی انجام دهند.

تعدادی از شرکت‌های IT که به OMS‌ها معروف شدند این موضوع را مدیریت کردند و کارگزاری‌ها به OMS‌ها و OMSها هم به هسته وصل شدند. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: البته معماری در دنیا اینطور نیست که همه به صورت مستقیم به هسته دسترسی داشته باشند. در آن زمان هم پیش بینی نمی‌شد این حجم از سهامدار وارد بازار شده و به صورت بورس متاثر از رفتار نقدینگی است مستقیم به هسته دسترسی داشته باشند. درحالی که مزیت هسته سرعت عمل آن است، درحال حاضر نمی‌تواند پاسخگوی این حجم از متقاضی باشد و به همین دلیل با اختلال در هسته مواجه شده ایم. فرهنگیان با تاکید بر اینکه سازمان بورس، ارکان و شرکت‌های IT به دنبال راه‌حلی برای کم کردن فشار روی هسته هستند، گفت: برای مدیریت فشار روی هسته، دو زمانه شدن معاملات بازار، یک راه‌حل موقتی است. البته راه‌حل بهینه‌ای نیست و می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. این موضوع می‌تواند معادلات سبدگردانی و بازارگردانی را به هم بریزد. نمادها در ساعات مختلف باید استراتژی معامله گران را بسازد اما فاصله زمانی بین معاملات مشکل ایجاد می‌کند که منطقی و منصفانه نیست اما چاره‌ای هم نیست تا راه‌حل‌های جایگزین پیاده شود.

سه راه‌حل برای رفع اختلالات هسته

وی با بیان اینکه بر‌ای رفع مشکل اختلال هسته معاملاتی، سه راه‌حل وجود دارد، توضیح داد: راه‌حل اصلی این است که هسته معاملات که تکنولوژی قدیمی دارد، عوض شود.

این راه‌حل از طریق وندورهای ایرانی که می‌توانند هسته معاملات داخلی بنویسند و همچنین وندورهای خارجی که نگران تحریم‌ها نیستند و راه‌هایی برای خرید و انتقال تکنولوژی نیز وجود دارد، درحال پیگیری است. این کارشناس ادامه داد: راه‌حل دوم این است که تعداد هسته‌های مچینگ معاملات بیشتر شود. درحال حاضر دو هسته مچینگ وجود دارد؛ هسته بورس و هسته فرابورس. البته کاربر متوجه جدا بودن هسته معاملات نمی‌شود. شرکت مدیریت فناوری در تلاش است تعداد هسته‌های بورس و فرابورس را افزایش دهد تا با قدرت پردازش موازی بتوانند بخش بیشتری از سفارش‌های بازار را مدیریت کنند.

فرهنگیان در ادامه با تاکید بر اینکه باید معماری بازار را تغییر داد، گفت: تغییر و راه‌حل اساسی که انقلاب در معماری بازار محسوب می‌شود و عمده بورس‌های جهانی نیز از همین مدل استفاده می‌کنند، این است که یوزر هسته نباید یوزر نهایی باشد. یوزر هسته باید نهادهای مالی باشند که تعداد آنها بین 1000 تا 2000 نفر است نه 40 میلیون نفر. وی گفت: سازمان بورس روی این پیشنهاد به عنوان ORMS کار می‌کند. در این مدل هرکدام از کارگزاری‌ها می‌توانند تبدیل به یک سپرده‌گذاری کوچک شوند؛ یعنی دارایی مشتریها توسط OMS نگهداری می‌شود و سمت یوزر تغییری دیده نمی‌شود

یوزر زمانی که می‌خواهد به هسته مراجعه کند، از جایگاه کارگزاری وارد می‌شود. در آن سو کارگزاری به جای یوزر سفارش را می‌گذارد، ادیت می‌کند، لغو می‌کند و. . این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه با روش مذکور، بار روی هسته به‌شدت کم می‌شود و سرعت بالا می‌رود، اظهار کرد: اما اگر این معماری عوض نشود و یوزر هسته 40 میلیون نفر باشد به جای 2000 هیچ سیستمی در دنیا نمی‌تواند پاسخگوی آن باشد. به هر حال این روزها یک دوران گذار بوده و ممکن است اختلال‌های پیش آمده موجب نارضایتی سهامداران شده باشد اما این موضوع در بازه شش ماه تا یک ساله برطرف می‌شود. هرچند ممکن است آسیب‌هایی نیز وارد کند اما باید صبر و همکاری کرد.

کدام نمادهای بورسی متوقف شده اند؟

از میان نمادهای بورسی، 29 نماد تا 28 مردادماه به دلایل مختلف متوقف شده‌اند. تعلیق نماد معاملاتی باعث توقف نمادهای کنتورسازی ایران (آکنتور)، سایر اشخاص بورس انرژی (انرژی3)، گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان)، صنایع آذر آب (فاذر)، پارس الکتریک (لپارس)، نساجی بروجرد (نبروج)، بانک انصار (وانصار)، هلدینگ گروه صنعتی ملی (وملی) و سرمایه‌گذاری نیرو (ونیرو) شده است.

برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه نمادهای سرمایه‌گذاری صدرتامین (تاصیکو)، کارتن ایران (چکارن)، گروه مپنا (رمپنا)، تولیدی کاشی تکسرام (کترام)، داده‌گستر عصرنوین‌های وب (های وب) و لیزینگ ایران (ولیز)، برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده (درخصوص تغییر سرمایه) نمادهای کارخانجات تولیدی شهید قندی (بکام)، تولید مواد اولیه دارو و پخش (دتماد) و بانک ملت (وبملت) و برگزاری مجمع عمومی عادی به‌طور فوق‌العاده (تصویب صورت‌های مالی) نیز نماد بانک سینا (وسینا) را متوقف کرده‌اند. سرمایه‌گذاری سیمان تامین (سیتا) به دلیل تغییرات بیش از 50 درصد در 15 روز متوالی و نماد نوش مازندران (غنوش) نیز به دلیل بررسی بیشتر معاملات متوقف شده‌اند.

افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف- ادامه توقف حداکثر برای دو روز کاری نمادهای لبنیات کالبر (غالبر)، کشت و صنعت چین چین (غچین) و افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب-ادامه توقف حداکثر برای دو روز کاری نیز نمادهای پتروشیمی پارس (پارس)، سرمایه‌گذاری خوارزمی (وخارزم) را متوقف کرده‌اند. سازه پویش (خپویش) برگزاری مجمع عمومی عادی به‌طور فوق‌العاده (انتخاب اعضا): مهندسی نصیر ماشین (خنصیر) نیز به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و نهادهای مالی بورس انرژی (انرژی1)، فعالان بورس انرژی (انرژی2) به دلیل توقف نماد اصلی، متوقف شده‌اند.