انواع وضعیت نماد ها در بورس

پیام ناظر بازار درباره بازگشایی نماد پس از افشای اطلاعات با اهمیت

وضعیت‌های مختلف مجاز، ممنوع و غیره نمادها در بورس

اگر شما هم به‌عنوان معامله‌گر در بازار سرمایه فعالیت می‌کنید، حتماً تاکنون دیده‌اید که در بعضی از روزها امکان معامله در سهم موردنظر را ندارید و وضعیت نماد در بورس مجاز نمی‌باشد.

در بازار بورس و فرابورس وضعیت نمادهای بورسی دارای 5 وضعیت معامله هستند که هر یک از این وضعیت‌ها دلیل خاص خود را دارد. شما به‌عنوان سهام‌دار و فعال بازار سرمایه باید با وضعیت‌های مختلف نمادهای بورسی آشنا باشید.

تغییر وضعیت سهم، دلایل متفاوتی دارد که ما در این مطلب قصد داریم به علت تغییر وضعیت سهام بپردازیم.

وضعیت نمادهای بورسی

1.وضعیت مجاز

در وضعیت مجاز، نماد به‌صورت عادی معامله می‌شود و بدون هیچ مشکلی امکان خریدوفروش وجود دارد.

2.وضعیت مجاز - محفوظ

زمانی که سهم از وضعیت متوقف در حال خارج شدن می‌باشد، در حالت اول به وضعیت مجاز محفوظ تغییر وضع خواهد داد.

ابتدا بازار به حالت مجاز محفوظ در می‌آید و به‌اصطلاح حالت پیش گشایش سهم است. امکان ارسال و ثبت سفارش خریدوفروش در نماد وجود دارد اما هیچ معامله‌ای انجام نمی‌شود و فقط صف فروش یا صف خرید برای سهم شکل می‌گیرد. معمولاً بعد از گذشت 30 دقیقه، پس از تأیید ناظر بازار نماد بورسی مجاز می‌شود و طبق سفارشاتی که در نماد موردنظر ثبت شده قابل معامله می‌شوند.

نکته مهمی که در این مرحله وجود دارد، زمان تغییر وضعیت از مجاز محفوظ به مجاز است که معمولاً در اکثر سهام در بازه زمانی 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد اما این بازه زمانی از قانون خاصی تبعیت نمی‌کند.

ناظر سازمان بر سفارش‌های ثبت شده نظارت می‌کند و اگر قیمت سفارش‌ها میانگین حجمی یا تعدادی مناسبی داشته باشند، وضعیت نماد به حالت مجاز تغییر خواهد یافت.

3.وضعیت مجاز - متوقف

در این حالت نماد غیر قابل معامله می‌باشد و بنا به دلایلی معامله و حتی سفارشش گیری هم در نماد انجام نمی‌شود.

وضعیت مجاز متوقف زمانی ایجاد می‌شود که نماد معاملاتی باتوجه‌به یکی از دلایل توقف سهم، معاملاتش شده و به‌صورت مقطعی سفارش گیری هم صورت نمی‌گیرد اما احتمال دارد که در همان روز معاملاتی بازگشایی شود.

تفاوت مجاز محفوظ و مجاز متوقف در زمان سفارش گیری است. در مجاز محفوظ می‌توانید سفارش ثبت کنید در مجاز متوقف این امکان وجود ندارد.

4.وضعیت ممنوع

در این وضعیت، معاملات سهم انجام نمی‌شود و نماد به دلایل مختلفی بسته می‌باشد. در این حالت معاملات در نماد بورسی مسدود می‌شود و امکان ثبت سفارش وجود ندارد اما مجدد به حالت مجاز تغییر وضعیت می‌دهد.

به‌طورکلی وضعیت ممنوع بیانگر یک وقفه مقطعی است و خیلی زود نماد در وضعیت مجاز قرار می‌گیرد.

5.وضعیت ممنوع - متوقف

وضعیت ممنوع – متوقف زمانی ایجاد می‌شود که سهم برای مدت بیش از یک روز بسته می‌شود و زمان دقیق بازگشایی آن نیز مشخص و معلوم نیست. هیچ‌گونه معامله‌ای بر روی نماد انجام نمی‌شود و تاریخ بازگشایی سهم نیز در روزهای بعد و یا تاریخ‌های از پیش تعیین شده است، بنابراین انتظار بازگشایی در روز معاملاتی جاری وجود ندارد.

در این حالت دلیل بسته شدن سهم می‌تواند مواردی مانند تعدیل سود، ارائه گزارش‌های، ابهام در اطلاعات و یا برگزاری مجامع باشد.

از دلایلی که ممکن است یک نماد متوقف شود:

• احتمال دست‌کاری قیمت در معاملات؛ نماد سهم حداکثر 5 روز متوقف خواهد شد
  
• تغییر بیش از 20 درصدی دامنه نوسان سهم در 5 روز متوالی؛ سفارش گیری حداکثر یک ساعت به حالت ممنوع تبدیل می‌شود. در این مورد نماد بیشتر از ۶۰ دقیقه متوقف نمی¬شود و بعدازاین زمان به‌راحتی قابل معامله است.
  
• تغییر 50 درصدی دامنه نوسان سهم در مدت 15 روز متوالی معاملات؛ سفارش گیری حداکثر 2 روز کاری به حالت ممنوع تبدیل می‌شود. برای شرکت‌های بازار پایه (ب) این قانون در صورت نوسان ۶۰ درصد قابل‌اجرا است.
  
• افشای اطلاعات با اهمیت:
  

افشای الف: (اعلام نتایج شرکت در مزایده یا مناقصه، واگذاری یا خرید مجوز فعالیت، اعلام ورشکستگی شرکت، بهره‌برداری از طرح و پروژه‌های جدید، دریافت یا پرداخت کمک‌های نقدی و غیرنقدی، تغییر سهام‌داران و. ) تا پایان جلسه معاملاتی بعد، بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.

افشای ب: (تغییر در ترکیبات فروش یا تولید محصولات، اتمام تعهدات پذیرفته شده یا پذیرش تعهدات جدید، برنامه انتشار اوراق بدهی، برنامه انتشار اوراق بدهی، برنامه انتشار اوراق بدهی و . ). نماد در همان روز معاملاتی یا حداکثر روز معاملاتی بعد، با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.

• برگزاری مجمع؛ اگر شرکتی به تاریخ برگزاری مجمع خود نزدیک شود، 2 روزکاری پیش‌ازتاریخ برگزاری مجمع، اقدام به بستن نماد سهم خود می‌کند و سهم به حالت ممنوع - متوقف در می‌آید. اطلاعیه برگزاری مجمع و بسته شدن سهم روی سایت کدال Codal.ir به سهام‌داران اطلاع‌رسانی خواهد شد. بعد از برگزاری مجمع و انتشار گزارش تصمیمات، نماد به حالت مجاز - محفوظ تبدیل می‌شود.

• ابهام در اطلاعات و گزارش‌های منتشر شده
  

اگر شرکتی در اطلاعات گزارش‌های خود ابهامی داشته باشد، سازمان بورس به‌منظور شفافیت اطلاعاتی نماد سهم آن شرکت را ممنوع متوقف خواهد کرد تا زمانی که شفاف‌سازی صورت گیرد.

پس از انتشار گزارش شفاف‌سازی و رفع ابهام برای سازمان بورس، نماد به حالت مجاز محفوظ و مجاز تغییر خواهد یافت.

نحوه اطلاع‌رسانی تغییر وضعیت نمادها

زمانی که امکان معامله یک نماد بورسی برای شما امکان‌پذیر نباشد، می‌توانید از علت تغییر وضع نماد مطلع شوید.

پیش از آنکه سهمی متوقف شود، اطلاع‌رسانی آن انجام خواهد شد و سهام‌داران می‌توانند دلیل توقف سهم خود را متوجه شوند.

از دو روش می‌توانید به اطلاعیه‌ها دست یابید.

1. در سایت tsetmc.com اطلاعیه ناظر بورسی منتشر می‌شود و با وارد شدن به قسمت پیام‌های ناظر، دلیل توقف سهم را متوجه خواهید شد

اگر کادر دوم (وضعیت جدید نماد) را انتخاب نمایید: وضعیت نمادهای بورسی که در روز جاری معاملاتی از وضعیت مجاز، وضعیت مجاز - محفوظ، وضعیت مجاز - متوقف، وضعیت ممنوع، وضعیت ممنوع - متوقف تغییر کرده‌اند به همراه نماد و وضعیت و جزئیات دقیق زمان، نمایش داده می‌شود.

اگر کادر سوم (پیام جدید ناظر) را انتخاب کنید: علت تغییر وضعیت نماد در بورس نمایش داده خواهد شد.

2. با جست‌وجوی نماد موردنظر، وارد صفحه معاملاتی سهم می‌شوید و در قسمت نوارابزار بالایی صفحه tsetmc.com، از قسمت "پیام ناظر" می‌توانید علت متوقف شدن سهم یا به هنگام بازگشایی، زمان بازگشایی سهم را مشاهده کنید.

3. اگر توقف نمادی به دلیل افشای اطلاعات باشد، از سایت کدال (Codal.ir) می‌توانید دلیل توقف نماد را متوجه شوید. با جست‌وجوی نماد سهم، اطلاعیه مربوطه که توسط شرکت منتشر و روی سایت کدال قرار گرفته است، برای همه سهام‌داران قابل‌مشاهده می‌باشد.

4. برای اطلاع از علت توقف نمادهای بورسی به سایت بورس اوراق بهادار به نشانی( yun.ir/ci9nw2 ) می‌توانید رجوع کنید.

با انتخاب بورس یا فرابورس می‌توان به تفکیک بازار معاملاتی قابل معامله، دلیل توقف نمادها را مشاهده کنید.

و از سایت (http://tsetmc.com/Loader.aspx?ParTree=111C1411 ) از وضعیت نماد بورسی موردنظر اطلاع پیدا خواهید کرد.

مشمول فرایند تعلیق چیست؟

در لغت تعلیق به معنای آویزان بودن است.

شرکت‌ها به‌خصوص شرکت‌های پذیرش شده در بورس اوراق بهادار موظف هستند گزارش‌های دوره‌ای خود را به‌درستی افشا کنند تا اطلاعات صحیحی از وضعیت شرکت در اختیار سهام‌دار قرار گیرد. در غیر این صورت مشمول فرایند تعلیق خواهند شد.

اگر شرکتی در فهرست مشمولین فرایند تعلیق قرار گیرد، لزوماً به معنای این نیست که با خریداری آن سهم متضرر خواهید شد. بلکه ممکن است به معنای عدم انتشار به‌موقع صورت‌های مالی و گزارش‌های است که در این صورت به شرکت‌ها فرصت داده می‌شود، با ارسال گزارش‌های خود، از حالت تعلیق خارج شوند.

از جمله دلایلی که یک نماد می‌تواند مشمول فرایند تعلیق قرار گیرد:

• مشمول ماده 141 قانون تجارت (شرکت بیش از نصف سرمایه زیان انباشته داشته باشد)
  
• انجام معاملات مشکوک
  
• عدم ارائه گزارش کنترل داخلی
  
• عدم ارائه صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای

مشمول تبصره ماده ۳۸ دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار

1. برای اطلاع از نمادهایی که مشمول تعلیق هستند می‌توانید به سایت https://tse.ir/undersupervision.html مراجعه کنید و فهرست نمادها، دلایل مشمولیت و تاریخ اعمال وضعیت را مشاهده کنید.
   
2. روش آسان‌تر دیگری که وجود دارد، زمانی که علامت خطر را در کنار نماد موردنظر خود دید، با دو بار کلیک کردن روی آن علت توقف برای شما نمایش داده خواهد شد.
   
3. روش دیگر مراجعه به سایت tsetmc.com است. از قسمت‌های مشخص شده در تصویر زیر می‌توانید سهامی که مشمول فرایند تعلیق هستند را مشاهده کنید.

آیا مشمول فر آیند تعلیق با خود تعلیق تفاوت دارد؟

همان‌طور که در تصویر قبل مشخص است، سهام مشمول فرایند تعلیق، با سهامی که تعلیق شده هستند فرق دارند. وجه تشابه این دو در این است که در هر دو حالت، امکان معامله نماد وجود ندارد.

اما نمادی که مشمول فرایند تعلیق است، تا 6 ماه فرصت دارد با انتشار گزارش‌های صحیح از این مشمولیت خارج شود در غیر این صورت از وضعیت مشمول فرایند تعلیق به حالت تعلیق در خواهد آمد.

نمادها به مدت حداقل ۳ تا ۱۰ روز و حداکثر ۳۰ روز می‌توانند در حالت تعلیق به‌مانند. اگر بعدازاین مدت با شفاف‌سازی از حالت تعلیق خارج نشوند، معاملاتشان ممنوع می‌شود یا به‌اصطلاح تعلیق می‌شوند.

علت تعلیق سهم مورد مهمی است که باید حتماً به آن توجه کنید.

نکات مهم در رابطه‌با بازگشایی نمادها

نکته مهمی که دررابطه‌با بازگشایی نمادها وجود دارد، اگر به هنگام بازگشایی سهم، دوره حراج ناپیوسته انجام نشود یا مورد تأیید سازمان بورس قرار نگیرد، یک دوره بازگشایی با حراج ناپیوسته در همان جلسه معاملاتی یا 90 دقیقه ابتدایی جلسه معامله روز بعد مجدد صورت می‌گیرد در صورت عدم کشف قیمت، قیمت پایانی روز گذشته به‌عنوان قیمت مرجع حراج پیوسته خواهد بود.

در پیش گشایش امکان ثبت سفارش هست اما معامله‌ای صورت نخواهد گرفت.

بعد از افزایش سرمایه، در صورت عدم کشف قیمت حق‌تقدم‌ها بعد از دو نوبت حراج ناپیوسته، تا زمان کشف قیمت، حراج ناپیوسته تکرار خواهد شد. در حراج ناپیوسته حق‌تقدم از حراج آغاز و تا پایان جلسه معاملاتی ادامه خواهد داشت.

انواع وضعیت نمادهای بورسی + مفاهیم و شرایط

بطور خلاصه 7 وضعیت نماد در بورس داریم: 1) مجاز، 2) ممنوع، 3) ممنوع – متوقف، 4) ممنوع – محفوظ 5) مجاز – متوقف، 6) مجاز – محفوظ، 7) مجاز – مسدود. وضعیت نماد بورسی بیانگر وضعیت معامله سهام شرکت موردنظر است. برای مثال وضعیت ممنوع – متوقف بیانگر توقف معاملات سهام و عدم امکان ثبت سفارش است. در این آموزش بورس به واکاوی انواع وضعیت نمادهای بورسی ، مفهوم این وضعیت‌ها به همراه دلیل و شرایط آنها می‌پردازیم.

نحوه اطلاع از وضعیت نماد در بورس

ابتدا به بررسی نحوه مطلع شدن از وضعیت نماد بورسی، دلایل قرارگیری در آن وضعیت و شرایط لازم برای تغییر وضعیت را آموزش می‌دهیم. با مراجعه به صفحه هر نماد در سایت TSETMC و از قسمت “وضعیت” می‌توانید نوع وضعیت نماد بورسی موردنظرتان را مشاهده کنید.

مطابق شکل زیر با کلیک روی زبانه “تغییر وضعیت” می‌توانید از تغییر وضعیت نماد بورسی مطلع شوید. برای مثال در تاریخ 26/11/1399 نماد بورسی فملی ابتدا در ساعت 8 صبح، وضعیت مجاز – متوقف و سپس در ساعت 9:46 به وضعیت مجاز – محفوظ تغییر کرده است. نهایتا با تغییر وضعیت نماد به وضعیت مجاز، روند معاملات سهام طبق روال عادی از سر گرفته شده است.

برای مطلع شدن از دلیل توقف نماد بورسی می‌توانید به قسمت “پیام ناظر” در صفحه نماد بورسی انواع وضعیت نماد ها در بورس مراجعه کنید. برای مثال مطابق شکل زیر، علت توقف نماد فملی در تاریخ 26/11/1399 تغییرات بیش از 20 درصد قیمت سهام بوده است.

مطابق شکل بالا در تاریخ 15/11/1399 ناظر بازار بخاطر افشای اطلاعات با اهمیت گروه (ب) نماد فملی را متوقف کرده است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید هیچ اطلاعات دیگری در این قسمت منتشر نشده و صرفا دلیل توقف بصورت کلی بیان شده است. برای اطلاع از جزئیات توقف باید به سایت کدال مراجعه کنید. با جستجو نماد بورسی موردنظر در سامانه کدال، تمامی اطلاعیه‌های منتشر شده با جزئیات کامل در دسترس شما خواهد بود.

انواع وضعیت نمادهای بورسی

گاهی اوقات امکان معامله یک نماد بورسی وجود ندارد. حال اگر اقدام به ثبت سفارش خرید یا فروش کنید با پیغام “شما مجاز به ارسال سفارش نیستید!” روبه‌رو می‌شوید. پرسش اینجاست که تحت چه شرایطی وضعیت معامله سهام یک شرکت بورسی متوقف و ممنوع می‌شود؟ با توجه به شرایط مختلف، وضعیت نمادهای بورسی به 7 دسته تقسیم می‌شوند.

1. مجاز
2. ممنوع
3. مجاز – محفوظ
4. ممنوع – متوقف
5. مجاز – متوقف
6. ممنوع – محفوظ
7. مجاز – مسدود

بعضی از این وضعیت‌ها را شاید اصلا مشاهده نکنید. برای مثال وضعیت مجاز – مسدود یا ممنوع – محفوظ در کمتر از چند دقیقه یا چند ثانیه به وضعیت دیگری تغییر می‌کنند! در بین وضعیت نمادهای بورسی، سه وضعیت مجاز، مجاز – محفوظ و ممنوع – متوقف از اهمیت بالاتری برخوردار است. در ادامه با تشریح هر کدام از این وضعیت‌ها به بررسی دلایل و شرایط ادامه معاملات سهام در آن وضعیت خواهیم پرداخت.

وضعیت مجاز

امکان معامله سهام شرکت بصورت عادی برای همه معامله‌گران وجود دارد.

وضعیت ممنوع

امکان معامله سهام شرکت وجود ندارد! و هیچ معامله‌گری نمی‌توانید سفارش خرید و فروش برای این نماد بورسی ارسال کند. نکته مهم اینجاست که وضعیت ممنوع نهایتا تا پایان ساعت معاملاتی روز جاری به حالت مجاز تغییر وضعیت خواهد داد. در وضعیت ممنوع امکان معامله سهام بصورت موقت وجود ندارد و فرض بر بازگشایی نماد بورسی در همان روز معاملاتی است. البته امکان طولانی شدن این فرآیند و تغییر وضعیت از ممنوع به ممنوع – متوقف نیز وجود دارد. دلایلی مختلفی برای ممنوع شدن معاملات سهام یک شرکت بورسی وجود دارد که در ادامه این مقاله آموزشی توضیح خواهیم داد.

وضعیت ممنوع – متوقف

مهم‌ترین وضعیت در بورس همین وضعیت ممنوع – متوقف است. وقتی سهام یک شرکت وضعیت ممنوع – متوقف می‌شود معاملات متوقف شده و امکان ثبت سفارش در آن وجود نخواهد داشت. برخلاف وضعیت ممنوع، بازگشایی نماد بورسی در این وضعیت منوط به شرایط لازم به همراه شیوه بازگشایی مخصوص خواهد بود. ممکن است چندین روز یا چندین ماه و یا حتی چندین سال! نماد بورسی در وضعیت ممنوع – متوقف باشد. برای اطلاع از دلیل توقف معاملات سهام به قسمت “پیام ناظر” در صفحه آن نماد بورسی مراجعه کنید.

وضعیت ممنوع – محفوظ

وضعیت ممنوع – محفوظ یک مرحله قبل از وضعیت مجاز – محفوظ است! در واقع وقتی ناظر بازار قصد بازگشایی یک نماد بورسی با وضعیت ممنوع – متوقف را دارد ابتدا وضعیت به ممنوع – محفوظ تغییر می‌کند. سپس چند دقیقه و یا چند ثانیه بعد، وضعیت مجاز – محفوظ می‌شود تا نماد بورسی آماده بازگشایی شود. دقت بفرمایید که در وضعیت ممنوع – محفوظ نیز امکان معامله و ثبت سفارش وجود ندارد.

وضعیت مجاز – متوقف

وضعیت مجاز – متوقف نیز یک مرحله قبل از وضعیت مجاز – محفوظ است. نماد بورسی با وضعیت مجاز – متوقف، مجاز به معامله است اما امکان ثبت سفارش وجود ندارد! برای مثال به دلیل تغییرات قیمتی بیش از 20%، نماد بورسی توسط ناظر بازار به مجاز – متوقف تغییر وضعیت می‌دهد. سپس ناظر اعلام می‌کند که 60 دقیقه سفارش‌گیری انجام خواهد شد و بعد از آن دوباره معاملات به حالت عادی و مجاز تغییر خواهد کرد. نکته مهم این است که هم در وضعیت مجاز – متوقف و هم در وضعیت ممنوع – محفوظ امکان ثبت سفارش وجود ندارد!

وضعیت مجاز – مسدود

در وضعیت مجاز – مسدود نیز مثل دو وضعیت قبلی امکان ثبت سفارش وجود ندارد!

وضعیت مجاز – محفوظ در بورس

وضعیت مجاز – محفوظ یک مرحله قبل از وضعیت مجاز است و بیانگر بازگشایی نماد بورسی است. در این وضعین تمامی معامله‌گران مجاز به ثبت سفارش هستند اما تمامی سفارشات فعلا نزد ناظر بازار محفوظ است! در واقع در وضعیت مجاز – محفوظ هیچ معامله‌ای انجام نمی‌شود اما امکان ثبت سفارش وجود دارد. این وضعیت فرآیندی شبیه مزایده است که ناظر بازار با مکانیزم حراج قصد تعیین قیمت سهام را دارد.

بدین صورت که تمامی معامله‌گران در یک بازه 30 تا 60 دقیقه‌ای سفارشات خود را ثبت می‌کنند تا قیمت مطلوب بر اساس عرضه و تقاضا شناسایی شود. پس از شناسایی قیمت مطلوب توسط ناظر بازار، وضعیت به مجاز تغییر خواهد کرد. سپس معاملات با روال عادی از سر گرفته می‌شود. در مقاله بعدی بصورت مفصل مکانیزم حراج ناپیوسته را توضیح خواهیم داد.

دلایل توقف نمادهای بورسی و زمان بازگشایی

دلایل توقف معاملات در نمادهای بورسی را در لیست زیر مشاهده می‌کنید.

1. برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه
2. برگزاری مجمع عمومی فوق العاده (مثل افزایش سرمایه)
3. افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف (مثل اعلام ورشکستگی شرکت، نتیجه شرکت در مزایده و مناقصه، هر گونه تغییر در سودآوری و…)
4. افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب (مثل برگزاری یا شرکت در مناقصه یا مزایده، تغییر در تولید و فروش محصولات، واگذاری سهام و…)
5. تغییرات بيش از 20 درصدی قیمت
6. تغییرات قیمت بيش از 50 درصد

توضیحات کامل‌تر را به مقاله بعدی موکول کردیم. در آن مقاله آموزشی به دلایل توقف نمادها، شرایط لازم برای بازگشایی، زمان بازگشایی و نهایتا مکانیزم حراج ناپیوسته و بازگشایی سهام در مرحله مجاز – محفوظ پرداختیم.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

بستن نماد در بازار بورس

احتمالا برای شما نیز این اتفاق افتاده است که به طور ناگهانی وضعیت معاملاتی سهام در اختیار شما در بازار بورس اوراق بهادار تهران تغییر کند و بسته شود. افراد تازه کار در بازار بورس معمولا علت بستن نمادها را نمی دانند و به همین دلیل دچار اضطراب می شوند و برخی از این افراد، موضوع بستن نماد را به عنوان یکی از ریسک های نقدشوندگی سهام می دانند. از طرف دیگر، قوانین در نظر گرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار، وضعیت های معاملاتی متعددی را برای سهام شرکت ها در نظر گرفته است؛ به همین دلیل، در ادامه مقاله قصد داریم موضوع بستن نماد و وضعیت نمادهای معاملاتی را مورد بررسی قرار دهیم.

وضعیت نمادهای معاملاتی در بازار بورس

در ابتدا بهتر است به وضعیت نمادها در بورس اشاره ای داشته باشیم. در انواع وضعیت نماد ها در بورس حالت کلی، امکان دارد وضعیت نماد یک سهم پنج حالت مختلف داشته باشد که این موارد عبارت اند از:

• مجاز
• مجاز-محفوظ
• مجاز-متوقف
• ممنوع
• ممنوع-متوقف

در این حالت، نماد در حالت عادی و بدون مشکل معامله می شود.

مجاز-محفوظ

در این حالت نماد پس از مدتی متوقف بودن در حال بازگشایی می باشد. در این حالت امکان سفارش گذاری خرید یا فروش وجود دارد اما معامله ای صورت نمی گیرد. به اینصورت که با ثبت سفارش، صف خرید یا فروش ایجاد می شود و بلافاصله بعد از بازگشایی، نماد قابل معامله است.

مجاز-متوقف

در این حالت امکان معامله وجود دارد اما سفارش گیری آن موقتا متوقف شده است.

ممنوع

این حالت وقتی پیش می آید که سهم قابل معامله نیست اما نماد بورسی مشمول این وضعیت، طی همان روز بازگشایی خواهد شد.

ممنوع-متوقف

در این وضعیت، سهم امکان معامله ندارد و نماد در همان روز بازگشایی نمی شود.

دلایل بستن نماد در بازار بورس

در بورس اوراق بهادار و در تابلوی سهم، هر نماد حتما یکی از پنج وضعیت معاملاتی که به آن ها اشاره شد را دارد. نماد هر شرکت بنا به دلایل مختلفی ممکن است برای مدتی که از پیش توسط سازمان بورس اوراق بهادار تعیین شده است، بسته شود که در ادامه به تعدادی از این دلایل اشاره خواهیم کرد.

بستن نماد برای برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه

شرکت های بورسی حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالی موظف اند تا برای تصویب صورت های مالی و تعیین سود نقدی، مجمع عادی سالیانه تشکیل دهند. بسیاری از شرکت ها در این مجمع مقداری سود نقدی بین سهامداران تقسیم می کنند. اطلاعیه برگزاری مجمع معمولا دو هفته قبل در کدال درج می شود و نماد یک تا دو روز کاری قبل از برگزاری مجمع و با انتشار دستور جلسه مجمع در سایت کدال بسته می شود. بنابراین اگر قصد شرکت در مجمع را ندارید، باید سهام خود را قبل از متوقف شدن بفروشید. در صورتیکه فرآیندهای لازم اداری تمام شوند، حداکثر تا دو روز پس از افشای اطلاعات مجمع در کدال، بازگشایی انجام خواهد شد. توجه داشته باشید که باز شدن سهم به شکل حراج ناپیوسته و بدون محدودیت نوسان اجرا می شود.

بستن نماد برای برگزاری مجمع عمومی فوق العاده

برگزاری مجمع عمومی فوق العاده به دلایل مختلفی مانند افزایش سرمایه می تواند باشد. در این حالت، نماد معمولا یک روز قبل از برگزاری مجمع بسته می شود. سهم بعد از افشای اطلاعات مجمع در کدال، در صورتیکه مجمع به افزایش سرمایه منجر نشود، حداکثر دو روز بعد بازگشایی می شود. اگر مجمع به افزایش سرمایه منجر شود، نماد سهم در زمان بازگشایی بدون محدودیت نوسان بازگشایی خواهد شد؛ اما در بعضی موارد و به دلایل مختلف بازگشایی سهم به صورت حراج ناپیوسته و با محدودیت دامنه نوسان براساس نظر و تایید ناظر بازار انجام می شود.

بستن نماد در حالت نوسان قیمت پایانی بیش از 20 درصد

اگر طی پنج روز کاری متوالی، قیمت پایانی سهم بیشتر از 20 درصد نوسان مثبت یا منفی داشته باشد، نماد به مدت 60 دقیقه بسته می شود و سپس دوباره در وضعیت سفارش گیری قرار می گیرد و معاملات از سر گرفته می شود.

بستن نماد در حالت نوسان قیمت پایانی بیش از 50 درصد

اگر طی 15 روز کاری متوالی، قیمت پایانی سهم بیش از 50 درصد نوسان مثبت یا منفی داشته باشد، معاملات به جهت برگزاری کنفرانس اطلاع رسانی از طرف شرکت و از طریق سایت کدال بسته می شود. در صورت اطلاع رسانی شفاف، نماد حداکثر طی دو روز کاری آینده با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد. همچنین اگر سهمی به این علت بسته شود، اوراق بهادار مرتبط با آن مانند حق تقدم و اوراق مشتقه نیز متوقف می شود.

بستن نماد در حالت افشای اطلاعات با اهمیت

اگر شرکتی اطلاعات مهمی را در رابطه با فعالیت هایش افشا یا پخش کند، نماد شرکت به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت بسته می شود. این اطلاعات طبق دستورالعمل سازمان بورس اوراق بهادار به دو گروه (الف و ب) طبقه بندی می شود. در صورتیکه افشای اطلاعات با اهمیت از گروه الف باشد، بازگشایی نماد در روز کاری بعد و با کشف قیمت از طریق حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان خواهد بود. برای افشای اطلاعات با اهمیت از گروه ب، نماد سهم در همان روز و حداکثر روز کاری بعد با محدودیت دامنه نوسان، کشف قیمت می شود.

اطلاعات با اهمیت گروه الف شامل موارد زیر می شود:

• تعلیق یا توقف برخی از فعالیت های شرکت
• تحصیل یا واگذاری سهام
• نتایج برگزاری مناقصه
• اعلام ورشکستگی
• شروع مجدد فعالیت متوقف شده
• بهره برداری از طرح های جدید
• تغییر در سهامداران عمده
• تعدیلات سنواتی
• و.

اطلاعات با اهمیت گروه ب نیز شامل موارد زیر می شود:

• برگزاری مناقصه
• تغییر حسابرس
• شرکت در مناقصه
• تغییرات در ترکیب تولید یا فروش محصول
• تصمیم هیئت مدیره برای بازخرید سهم یا فروش سهام خزانه
• وضعیت مشتریان یا عرضه کنندگان عمده شرکت
• و.

بازگشایی نماد از طریق حراج ناپیوسته و با اعمال یک مرحله پیش گشایش 30 دقیقه ای شروع شده و اجرای حراج ناپیوسته پایان می یابد. سپس معاملات از طریق حراج پیوسته در زمان باقی مانده از بازار و در دامنه مجاز قیمت انجام می شود. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمتی است که در دوره حراج ناپیوسته اصطلاحا کشف می شود.

نحوه اطلاع رسانی توقف نمادها

شما می توانید به روش های مختلفی از زمان و علت توقف نماد سهام خود، مطلع شوید. سایت های مرجع tsetmc و کدال، اصلی ترین منابع هستند. اما در پلتفرم معاملاتی بسیاری از کارگزاری ها نیز در بخش پیام ها، این اطلاعیه ها ظاهر می شوند. متن این اطلاعیه ها، یک قالب کلی دارد که نمونه ای از آن در ادامه آورده شده است:

"به اطلاع می رساند نماد معاملاتی شرکت نیروکلر (شکلر) با توجه به افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف، متوقف گردید. نماد مذکور روز معاملاتی بعد به صورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت بازگشایی خواهد شد. مدیریت عملیات بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران"

جمع بندی

بستن نمادها در بورس به دلایل مختلفی صورت می گیرد و اینکه به طور حدودی مدت زمان بسته شدن آن ها چه مدت است، بستگی به علت بسته شدن آن نماد دارد. این زمان می تواند از یک ساعت تا حتی چند ماه (در مواردی که شرکت افزایش سرمایه سنگین می دهد) متفاوت باشد و برخی از سهامداران ممکن است بنا به دلایل مختلف مانند خواب سرمایه یا موارد دیگر، قبل از بسته شدن نماد، آن سهم را بفروشند. بنابراین، افرادی که قصد دارند به طور حرفه ای در بازار بورس فعالیت کنند، باید علت بستن نمادها را به خوبی بدانند.

راهنمای خرید بورس؛ انواع وضعیت نمادها را بشناسید

شرایط در بورس همیشه عادی نیست و بعضی مواقع سازمان بورس جلوی معاملات سهام یک شرکت را می‌گیرد. در چنین حالتی اصطلاحا گفته می‌شود نماد تغییر وضعیت داده و از حالت مجاز خارج شده است. وضعیت نماد می‌تواند مجاز، مجاز-محفوظ، ممنوع یا ممنوع-متوقف باشد

فرارو- شرایط در بورس همیشه عادی نیست و بعضی مواقع سازمان بورس جلوی معمالات سهام یک شرکت را می‌گیرد. در چنین حالتی اصطلاحا گفته می‌شود نماد تغییر وضعیت داده است. وضعیت‌ نماد‌ها در بورس عموما مجاز است و خرید و فروش بدون مشکل انجام می‌گیرد، اما در بعضی مواقع به دلایلی وضعیت نماد تغییر می‌کند. مجاز، مجاز-محفوظ، ممنوع و ممنوع-متوقف چهار وضعیت مختلف است که نماد یک شرکت ممکن است دچار آنها شود. در این گزارش معنی هرکدام از این وضعیت‌ها را بررسی کرده‌ایم. علاوه بر این چهار وضعیت، سازمان بورس برخی نمادها که فعالیت مناسبی ندارند را تعلیق می‌کند. تعلیق شدن یک نماد به تنهایی سه مرحله دارد. طوری که ابتدا نماد در فهرست مشمول فرآیند تعلیق قرار می‌گیرد. با وخیم‌تر شدن وضعیت شرکت، نام نماد در فهرست معامله تحت احتیاط قرار می‌گیرد و بعد از آن نماد شرکت تعلیق می‌شود. در چنین حالتی بازگشایی نماد ممکن است تا ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد.

مجاز؛ شرایط کاملا عادی است

نماد شرکت‌ها در بازار سرمایه عموما در حالت مجاز هستند و شرایط عادی را سپری می‌کنند. این وضعیت عموما با رنگ سبز نشان داده می‌شود و به این معناست که خرید و فروش سهام جریان دارد و در همان لحظه ثبت سفارش، در صورت وجود خریدار یا فروشنده، معامله انجام می‌شود. صرفا در شرایطی خاص ممکن است وضعیت نماد یک شرکت در بورس از حالت مجاز خارج شود.

ممنوع؛ فعلا صبر کنید

گاهی ممکن است شرکت بورس جلوی معاملات سهام یک نماد بورسی را بگیرد. به این معنا که سهام‌داران نمی‌توانند خرید و فروش سهام انجام دهند. باید توجه داشته باشید که وقتی وضعیت نماد یک شرکت به ممنوع تغییر پیدا می‌کند، به زودی شرایط به حالت عادی باز خواهد گشت و توقف نماد کاملا موقتی است.

عموما بعد از بازگشایی سهام، بعد از یک دوره معاملات در وضعیت مجاز-محفوظ، نماد دوباره حالت ممنوع می‌رود و بعد از مدتی به شرایط عادی برمی‌گردد. دلیل دیگر برای ممنوع شدن وضعیت نماد در بورس، می‌تواند جلوگیری از معاملات مشکوک و بررسی آن‌ها توسط ناظر بازار باشد.

مجاز-محفوظ؛ شرایط در حال بازگشت به حالت عادی است

نماد شرکت‌ها بعد از توقف، به صورت ناگهانی مجاز نمی‌شوند. در ابتدا نماد به حالت مجاز-محفوظ تغییر وضعیت می‌دهد. در چنین حالتی امکان ثب سفارش وجود دارد، اما معامله‌ای انجام نمی‌شود. عموما بعد از خارج شدن نماد شرکت‌ها از حالت متوقف، لازم است که سهام دوباره کشف قیمت شود و برای کشف قیمت، سهام با دامنه نوسان بیشتر به حراج گذاشته می‌شود. سهام‌داران سفارش‌هایشان را ثبت می‌کنند و در پایان سفارشات روی قیمت کشق شده معامله می‌شوند و دوباره برای مدت کوتاهی نماد به وضعیت ممنوع می‌رود.

ممنوع-متوقف؛ نماد فعلا به شرایط عادی برنمی‌گردد

وضعیت ممنوع-متوقف یعنی سهام تا اطلاع ثانویه بازگشایی نخواهد شد و دست کم تا چند ساعت باید برای خرید و فروش سهم صبر کنید. این مدت می‌تواند تا چند روز ادامه پیدا کند، یا حتی در شرایط خاص برای ماه‌ها نماد در وضعیت ممنوع-متوقف باقی بماند. نماد‌های تعلیق شده که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد، در وضعیت ممنوع-متوقف از جمله نماد‌هایی هستند که خرید و فروش آن‌ها برای مدت‌ها متوقف می‌شود.

دلایل زیادی می‌تواند باعث توقف معاملات در یک نماد شود که از جمله آن‌ها می‌توان به افشای اطلاعات با اهمیت، نوسان قیمت بیش از حد، برگزاری مجمع و رعایت نکردن الزامات قانونی توسط شرکت اشاره کرد.

نوسان قیمت بیش از ۲۰ درصد در کمتر از پنج روز یکی از دلایلی است که باعث می‌شود ناظر بازار جلوی معاملات را برای مدت کوتاهی بگیرد که عموما یک ساعت است. اصطلاحا به این مورد وقفه معاملاتی گفته می‌شود و با تصمیم ناظر سهام، امکان ثبت سفارش وجود دارد. بعد از بازگشایی سهم و تغییر وضعیت به حالت مجاز، سفارشات ثبت شده مورد معامله قرار می‌گیرند.

نوسان قیمت بیش از ۵۰ درصد در کمتر از ۱۵ روز عامل دیگری است که باعث می‌شود معمالات سهام در یک نماد ممنوع شود. این ممنوعیت عموما مدت زمان بیشتری ادامه خواهد داشت و در آن شرکت سهامی باید کنفرانس اطلاع‌رسانی برگزار کند و در مورد نوسان قیمت بیشتر از ۵۰ درصد توضیح دهد. حداکثر دو روز کاری بعد از برگزاری کنفرانس، نماد به شرایط عادی بازخواهد گشت.

برگزاری مجمع عمومی شرکت‌ها عامل دیگری است که باعث متوقف شدن نماد بورس می‌شود. مجمع عمومی می‌تواند به صورت عادی و سالانه یا به صورت فوری برای تصمیم‌گیری‌های مهم برگزار شود. نماد شرکت از یک روز قبل از تاریخ برگزاری مجمع متوقف شده و عموما تا دو روز بعد از مشخص شدن نتایج مجمع، متوقف باقی خواهد ماند.

شرکت‌های بورسی در پایان سال مالی‌شان حداکثر چهار ماه فرصت دارند تا با برگزاری مجمع عمومی سالانه، بین سهام‌دارانشان سود تقسیم کنند و برای انتخاب هیئت مدیره و . انتخابات برگزار کنند. دستور جلسه مجمع عموما چند روز قبل در قالب دعوتنامه در سامانه کدال منتشر می‌شود. ناظر بازار از دو روز قبل پیامی به سهام‌داران مخابره می‌کند و به آن‌ها اطلاع می‌دهد که نماد در پایان ساعت معاملات متوقف شده و تا دو روز بعد از برگزاری مجمع بازگشایی نمی‌شود.

گاهی شرکت‌های حاضر در بورس اطلاعیه‌ای مهم غیر از جلسات مجمع عمومی را در سامانه کدال منتشر می‌کنند. این اطلاعیه اگر بر اساس اهمیت در گروه الف. یا ب. قرار بگیرد، بورس معاملات نماد را متوقف می‌کند انواع وضعیت نماد ها در بورس تا اطلاعیه با اهمیت تعیین تکلیف شود. اطلاعیه‌های گروه الف. شامل مواردی مثل اجرای پروژه جدید، بهره‌برداری از فاز جدید فعالیت شرکت و . می‌شود. در چنین حالتی نماد برای دست کم یک روز کاری متوقف می‌شود و تا پایان انجام تغییرات، متوقف خواهد ماند. اطلاعات با اهمیت گروه ب. شامب مواردی مثل برگزاری یا شرکت در مزایده، برگزاری جلسات مهم مثل دادگاه برای شرکت و . می‌شود. در چنین حالتی نماد شرکت برای مدت کوتاهی به وضعیت متوقف تغییر پیدا می‌کند و نهایتا تا یک روز کاری بعد از انتشار اطلاعیه، شرایط به حالت عادی برمی‌گردد.

اگر سازمان بورس نسبت به معاملات یک شرکت مشکوک شود، به طوری که سهام‌داران یا هیئت مدیره از اطلاعات پنهانی استفاده کنند یا قیمت را توسط بر از افراد دستکاری کنند، نماد شرکت متوقف می‌شود. این توفق نهایتا پنج روز کاری ادامه پیدا می‌کند.

شفافیت مالی برای سازمان بورس اهمیت زیادی دارد. شرکت‌های بورسی باید دائما گزارش فعالیت و صورت مالی‌شان را در اختیار سهام‌داران بگذارند. اگر یک شرکت در انتشار صورت‌های مالی کوتاهی کند، نماد آن توسط سازمان بورس متوقف می‌شود. همچنین اگر حسابرس‌ها و بازرس‌ها صورت‌های مالی یک شرکت را بررسی و آن را رد کنند، نماد شرکت به کلی تعلیق می‌شود.

تعلیق یک شرکت بورسی مراحل خاص خودش را دارد. در ابتدا شرکت در فهرست مشمول فرآیند تعلیق قرار می‌گیرد. در این حالت معاملات سهام همچنان انجام خواهد شد. با وخیم‌تر شدن وضعیت شرکت، نام نماد در فهرست معامله تحت احتیاط قرار می‌گیرد و بعد از آن نماد شرکت تعلیق می‌شود. در چنین حالتی بازگشایی نماد ممکن است تا ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد.

مشمول فرآیند تعلیق؛ حواستان را جمع کنید!

شرکت‌های زیان‌ده که مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت می‌شوند، مشمول فرآیند تعلیق خواهند شد. ماده ۱۴۱ قانون تجارت می‌گوید اگر یک شرکت آنقدری ضرر کند که سرمایه شرکت نصف شود، باید با برگزاری جلسه مجمع عمومی برای ادامه فعالیت یا انحلال شرکت تصمیم‌گیری شود. با این حساب شرکت‌هایی که در طول دوره فعالیتشان، نصف سرمایه‌هایشان را از دست می‌دهند مشمول فرآیند تعلیق شده و اسامی آن‌ها در صفحه اول شرکت معاملات فناوری بورس به نشانی Tsetmc.com قابل مشاهده است.

علاوه بر شرکت‌های مشمول ماده ۱۴۱، شرکت‌هایی که به موقع صورت‌های مالی‌شان را منتشر نمی‌کنند، مشمول فرآیند تعلیق می‌شوند. شرکت‌هایی که در بورس حاضر شده‌اند، باید صورت‌های مالی دوره‌ای و گزارش کارشان را در سامانه کدال منتشر کنند تا سهام‌داران از وضعیت شرکت مطلع شوند.

معامله تحت احتیاط؛ سریعا سهم را بفروشید

شرکت‌هایی که در یک قدمی تعلیق هستند، در فهرست معامله تحت احتیاط قرار می‌گیرند. سازمان بورس قبل از تعلیق کردن فعالیت یک شرکت، آخرین مهلت را به سهام‌داران می‌دهد تا سهامشان را نقد کنند. اصطلاحا به چنین حالتی معامله تحت احتیاط گفته می‌شود. باید توجه داشته باشید، شرکت‌هایی که در فهرست معامله تحت احتیاط قرار می‌گیرند، لزوما تعلیق نمی‌شوند و ممکن است وضعیت شرکت به شکل دیگری رقم بخورد، اما به هر صورت سهام این شرکت‌ها ریسک بسیار بالایی دارد. در حال احضر هیچ‌کدام از شرکت‌های حاضر در بورس در فهرست معامله تحت احتیاط قرار ندارند.

تعلیق شده؛ دیگر کاری از دستتان برنمی‌آید

شرکت‌هایی که فعالیتشان شفاف نیست، جایی در بورس ندارند. سازمان بورس شرکت‌هایی که صورت مالی فعالیتشان را برای چند دوره منتشر نمی‌کنند، به حالت تعلیق درمی‌آیند. همچنین شرکت‌هایی که گزارش‌های مالی‌شان مشکوک است، برای بررسی وضعیت شفافیت آن توسط سازمان بورس تعلیق می‌شوند. انجام معاملات مشکوک یکی دیگر از عواملی است که باعث تعلیق نماد بورسی می‌شود. در حال حاضر نماد شرکت‌های کنترل خوردگی تکنی‌کو (رتکو)، سرمایه‌گذاری نیرو (ونیرو)، کنتورسازی ایران (آکنتور)، لیزینگ ایران (ولیز) و باکن انصار (وانصار) تعلیق شده و سهام‌داران آن تا مدت‌ها نمی‌توانند سهامشان را در بورس بفروشند.

بررسی دلایل توقف و بازگشایی نمادها در بورس ایران | دلیل توقف نماد ها چیست؟

یکی از محدودیت‌هایی که سرمایه‌گذاران بورس با آن مواجه می‌شوند، توقف معاملات برخی نمادها می‌باشد. متوقف شدن نمادها به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. توقف نمادها، دلایل آن و زمان بازگشایی مجدد آنها از جمله مسائل با اهمیتی است که سرمایه‌گذاران باید از آن مطلع باشند. در این مطلب به بررسی دلایل توقف نماد و نحوه بازگشایی آنها می‌پردازیم.

وضعیت نمادها در بورس و فرابورس ایران

به طور کلی نمادها می‌توانند در پنج نوع وضعیت قرار بگیرند. در ادامه، هریک را شرح خواهیم داد:

1. مجاز: در این وضعیت، سهم به صورت عادی و در تایم معاملات خرید و فروش می‌شود.
2. مجاز/ محفوظ: در این وضعیت، ارسال سفارش بر روی نماد امکان‌پذیر است، اما معامله صورت نمی‌گیرد. نماد، زمانی در این وضعیت قرار می‌گیرد که بعد از مدتی توقف در حال بازگشایی است. در وضعیت مجاز-محفوظ ، سهم سفارش گیری دارد، سفارشات قابل اصلاح و لغو کردن هستند و سفارشات ثبت شده به محض مجاز شدن نماد، انجام خواهند شد.
3. مجاز / متوقف: وضعیتی است که در آن معاملات نماد مجاز است اما به دلایلی سفارش‌گیری در آن متوقف شده است. در این وضعیت، خرید و فروشی روی نماد انجام نمی‌شود.
4. ممنوع: در این وضعیت، معاملات نماد متوقف شده و خرید و فروشی صورت نمی‌گیرد. در این نوع توقف ، نماد در همان روز معاملاتی بازگشایی می‌شود.
5. ممنوع / متوقف: در این وضعیت، معاملات نماد متوقف شده و هیچ دستوری روی سهم قابل اجرا نیست. در این نوع ممنوعیت، نماد تا اطلاع ثانوی بسته می‌ماند و در همان روز معاملاتی باز نخواهد شد.

علل توقف نمادها در بازار بورس و فرابورس

معاملات سهام شرکتهای بورسی ممکن است بنا به دلایل مختلفی متوقف شود. زمان و نحوه بازگشایی نماد پس از توقف ، وابسته به علتی است که سهم به دلیل آن متوقف شده است. در ادامه دلایل عمده توقف نماد و بازگشایی مجدد آنها را به طور مفصل شرح خواهیم داد. مهمترین علل توقف نماد عبارتند از:

1- توقف به دلیل برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه

مجمع عمومی عادی سالیانه، هر ساله توسط شرکتهای پذیرفته شده در بورس، به منظور بررسی صورتهای مالی شرکت و تقسیم سود بین سهامداران، برگزار می‌شود. شرکتها تا چهار ماه پس از پایان سال مالی، برای برگزاری مجمع عادی سالیانه فرصت دارند. 24 الی 48 ساعت قبل از برگزاری این مجمع، نماد متوقف شده و غیرقابل معامله می‌شود.

ملاحظه: اگر قصد شرکت در مجمع را ندارید، بهتر است قبل از برگزاری آن نسبت به فروش سهام خود اقدام نمایید.

بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه:

اطلاعات مجمع در سامانه کدال منتشر می‌شود. پس از افشای اطلاعات مجمع در کدال، حداکثر دو روز بعد، نماد بازگشایی می‌شود. معاملات سهم پس از بازگشایی به صورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان خواهد بود. اگر دستور جلسه خارج از موارد ذکر شده باشد، سهم به صورت حراج ناپیوسته ولی با دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.

اگر با کارکردهای سامانه کدال آشنایی ندارید، مقاله " آموزش استفاده از سایت کدال " را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

2- توقف به دلیل برگزاری مجمع عمومی فوق العاده

شرکتهای پذیرفته شده در بورس، بنا به دلایل مختلفی مانند افزایش یا کاهش سرمایه، اقدام به برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده می‌نمایند. نماد، یک روز معاملاتی قبل از مجمع عمومی فوق‌العاده متوقف می‌شود.

بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل برگزاری مجمع عمومی فوق العاده:

در صورتی که تصمیمات مجمع منجر به تغییر در سرمایه شرکت (افزایش یا کاهش سرمایه) نگردد، نماد حداکثر دو روز بعد از افشای اطلاعات مجمع در سامانه کدال، بازگشایی می‌شود. چنانچه در مجمع تصمیم افزایش سرمایه گرفته شده باشد، هنگام بازگشایی، نماد با کشف قیمت و بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد. به جز این مورد در موارد دیگر، نماد با سازوکار حراج ناپیوسته و با محدودیت دامنه نوسان، پس از تأیید ناظر بازار باز می‌شود.

3- توقف نماد به دلیل نوسان بیش از بیست درصد قیمت

در شرایطی که پنج روز معاملاتی متوالی، قیمت پایانی سهم بیش از بیست درصد نوسان (مثبت یا منفی) داشته باشد، معاملات آن متوقف خواهد شد.

بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل نوسان بیشتر از بیست درصد قیمت:

در این صورت، نماد به مدت شصت دقیقه در وضعیت مجاز/محفوظ، سفارش می‌گیرد، ولی معامله‌ای انجام نمی‌شود. بعد از شصت دقیقه معاملات در دامنه نوسانی فعلی ادامه خواهند یافت.

4- توقف نماد به دلیل نوسان بیش از پنجاه درصد قیمت

در شرایطی که طی پانزده روز معاملاتی متوالی، قیمت پایانی سهم بیش از پنجاه درصد نوسان (مثبت یا منفی) داشته باشد، معاملات آن متوقف خواهد شد. در صورت توقف نماد به این علت، معاملات تمام اوراق بهاداری که به آن مرتبط هستند نیز متوقف می‌شود. منظور از اوراق مرتبط با نماد، حق تقدم سهام و اوراق مشتقه می‌باشد.

بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل نوسان بیشتر از پنجاه درصد قیمت:

در این شرایط، شرکت باید یک کنفرانس اطلاع‌رسانی از طریق سامانه کدال برگزار نماید. پس از اطلاع‌رسانی به طور شفاف، حداکثر دو روز معاملاتی بعد از توقف ، نماد با محدودیت دامنه نوسان، ابتدا کشف قیمت و سپس بازگشایی می‌شود.

5- متوقف شدن نماد به علت افشای اطلاعات با اهمیت

در شرکتها اتفاقاتی رخ می‌دهد که اطلاعات مربوط به آنها در زمره اطلاعات با اهمیت قرار گرفته و شرکتها ملزم به انتشار این اطلاعات در سامانه کدال می‌باشند. این اطلاعات با توجه به درجه اهمیتی که دارند در دو گروه «الف» و «ب» دسته‌بندی می‌شوند. هنگامی که شرکتی اطلاعات با اهمیت خود را به طور رسمی در کدال منتشر می‌کند، نماد آن در بورس متوقف می‌شود. بازگشایی مجدد نماد با توجه به نوع اطلاعات (از گروه الف باشد یا ب) متفاوت خواهد بود.

بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف:

نماد مورد نظر در جلسه معاملاتی بعد، با سازوکار حراج ناپیوسته، پس از کشف قیمت، بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود.

بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب:

نماد در همان جلسه معاملاتی یا حداکثر روز معاملاتی بعد، با سازوکار حراج ناپیوسته، پس از کشف قیمت، با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود.

پیام ناظر بازار درباره بازگشایی نماد پس از افشای اطلاعات با اهمیت

در تصویر فوق، ناظر کلیه اطلاعات درباره بازگشایی مجدد سهم، پس از افشای اطلاعات با اهمیت را ذکر کرده است.

در جدول زیر برخی از مهم ترین اطلاعاتی که افشای آنها منجر به توقف نماد می‌شود، آمده است:

اطلاعات با اهمیت گروه الفاطلاعات با اهمیت گروه بتعدیلات سنواتیدعاوی مهم علیه شرکتاعلام وقوع حوادث غیرمترقبهتغییرات در ترکیب تولید یا فروش محصولاتاعلام ورشکستگی از جانب شرکتبرنامه انتشار اوراق بدهیتوقف/تعلیق تمام یا بخشی از فعالیت شرکتایجاد یا منتفی شدن بدهی احتمالیشروع مجدد فعالیتی که متوقف یا تعلیق شدهتغییر حسابرسکشف منابع مالی قابل توجهبرگزاری مناقصه یا مزایده/شرکت در مناقصه یا مزایدهتغییر در سهامداران عمدهتغییر سیاست تقسیم سود

6- متوقف شدن نماد به علت عدم رعایت الزامات قانونی

ناشران اوراق بهادار (که همان شرکتهای بورسی هستند) موظف به انتشار اطلاعات و صورتهای مالی خود در اسرع وقت هستند. در صورتی که شرکتی به این وظیفه خود عمل نکند، ناظر بازار تا زمان رفع ابهامات از جانب شرکت، نماد آن را در بورس متوقف می‌کند. علاوه بر این، چنانچه نظر حسابرس و بازرس قانونی شرکت در مورد صورتهای مالی رد شود، نماد آن به حالت تعلیق درمی‌آید.

در کلیه موارد فوق سازمان بورس و اوراق بهادار، پس از دریافت نامه یا پیام الکترونیکی از اداره نظارت بر ناشران بورسی سازمان، نماد را متوقف می‌نماید. مواردی نیز وجود دارد که سازمان مستقیماً اقدام به متوقف ساختن نماد می‌کند. این موارد عبارتند از:انواع وضعیت نماد ها در بورس

• تغییر در طبقه ‌بندی تابلو یا صنعت
• پس از اتمام مهلت پذیره نویسی حق تقدم سهام، نماد حق تقدم متوقف می شود.
• بروز اشکالات فنی

در ماده 15 الی 22 دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، کلیه قوانین مربوط به توقف و بازگشایی نمادها شرح داده شده است.

اطلاع رسانی توقف نمادها

برای اطلاع یافتن از نمادهای متوقف شده و علل توقف آنها می‌توانید به سایت سازمان بورس و اوراق بهادار تهران مراجعه نمایید. نحوه اطلاع رسانی توقف نمادها به این موضوع بستگی دارد که با اطلاع قبلی باشد یا خیر؛ اگر از پیش تعیین شده باشد، ناظر بازار در پایان همان جلسه معاملاتی پیغام توقف نماد را در سایت TSETMC ارسال می‌کند.

ممکن است نماد بنا به دلایلی از پیش تعیین نشده مانند: دستکاری قیمت، استفاده از اطلاعات نهانی، تعدیل سود شرکت و . متوقف شود. پیغامی که توسط ناظر بازار در این شرایط ارسال می گردد به شرح زیر است:

توقف نماد معاملاتی A

به اطلاع می‌رساند، نماد معاملاتی شرکت `A ) A) با توجه به تعدیل پیش‌بینی درآمد هر سهم متوقف شد. مدیریت عملیات بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران

اطلاعیه های مربوط به توقف نماد در قسمت «پیام ناظر» سایت TSETMC قابل مشاهده هستند.

در تصویر فوق می‌بینید که نماد بانک دی به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب متوقف شده است. در این پیغام، زمان و نحوه بازگشایی نماد نیز ذکر شده است.

نکات مفهومی توقف و بازگشایی نماد

در مورد این موضوع، نکاتی وجود دارد که دانستن آنها به فهم کامل پدیده توقف و بازگشایی نمادها در بورس کمک خواهد کرد. در ادامه به برخی از این نکات اشاره شده است:

حراج ناپیوسته: نمادها معمولاً پس از توقف از طریق سازوکار حراج ناپیوسته بازگشایی می‌شوند. طبق این سازوکار، نماد با یک مرحله پیش‌گشایش بازگشایی خواهد شد؛ به این صورت که نماد به مدت سی دقیقه به حالت سفارشگیری درآمده تا با توجه به سفارشات، قیمت سهم کشف شود. اگر در طول دوره حراج ناپیوسته، معامله‌ای انجام نشود و یا معاملات به تأیید ناظر بازار نرسد، بار دیگر تکرار خواهد شد. تکرار این مرحله در همان جلسه معاملاتی و یا نود دقیقه ابتدایی جلسه معاملاتی بعد انجام می‌شود.

در صورتی که کشف قیمت با موفقیت انجام نشود، قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی قبل از توقف نماد را به عنوان قیمت مرجع در نظر می‌گیرند.

محدودیت دامنه نوسان: معمولا سهم پس از توقف ، بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود. دامنه نوسان، حداکثر نوسانی است که یک سهم در یک جلسه معاملاتی می‌تواند داشته باشد. اگر دامنه نوسان سهمی 5% است، یعنی آن سهم در هر روز، حداکثر 5% گرانتر یا ارزانتر می شود. بنابراین وقتی سهم با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می شود، به این معنا است که معاملات آن در همان دامنه نوسان عادی صورت می‌گیرد.

بدون محدودیت دامنه نوسان: زمانی که یک سهم پس از توقف ، بدون محدودیت دامنه بازگشایی شود، ممکن است با توجه به شرایط بازار، گاهی بیست درصد و یا حتی بیشتر نوسان قیمتی (در جهت مثبت یا منفی) داشته باشد.

جمع بندی

به طور خلاصه، در شرکتهای بورسی اتفاقاتی رخ می‌دهد که منجر به توقف معاملات نماد می‌شود. دلیل توقف ، بر کِی و چگونه باز شدن مجدد نماد، موثر است. آگاهی نسبت به این پدیده در بورس، برای سرمایه‌گذاران امری ضروری است. ناآگاهی نسبت به این مسأله برای سرمایه‌گذار مشکل‌ساز خواهد بود. بعنوان مثال، شما سهام شرکتی را که حدوداً اسفند هر سال به مجمع سالیانه می‌رود، خریداری کرده‌اید. در صورت عدم آگاهی شما از توقف نماد، اگر همزمان به نقدینگی نیاز داشته باشید، دیگر امکان دسترسی به آن برای شما میسر نخواهد بود.