اوراق تبعی چیست و چگونه کار میکند؟
فائزه رهنی - ارسلان پوربابایی کارشناسان بازار سرمایه در بازار سهام ایران که تنها در جهت رشد بازار میتوان سود کرد، افت شدید قیمتها باعث ترس و هراس سهامداران میشود؛ به گونه‌ای که گاه شاهد تصمیمات هیجانی در رابطه با فروش سهم هستیم. اوراق‌تبعی ایده‌ای بود که هم‌زمان با ریزش شدید بورس تهران از سمت مسوولان بازار سرمایه به فعالان ابلاغ شد. این اوراق با توجه به نگرانی‌هایی که سهامداران خرد داشتند، به‌عنوان ابزاری برای بیمه کردن ارزش سهام معرفی شد تا توسط آن نوسانات و زیان سهم بیمه شود. در واقع سهامدار میتواند با در اختیار داشتن اوراق تبعی ریسک سیستماتیک را به حداقل برساند.
ناشر اوراق‌تبعی با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن دارد، اوراق با قیمت مشخص را منتشر میکند و کسی که این اوراق را خریداری میکند در تاریخ اعمال در صورتی‌که قیمت سهم پایین‌تر از نرخ اعمال اوراق تبعی باشد زیان او جبران میشود. لازم به‌ذکر است که ناشر اوراق تبعی در بازار سرمایه ایران معمولا سهامدار عمده بوده یا تامین مالی ناشر توسط سهامدار عمده صورت میگیرد.
فرایند اجرایی اوراق تبعی
اطلاعیه اوراق تبعی منتشر میشود و پس از بازگشایی تا اتمام حجم عرضه مورد نظر، هر شخص سرمایهگذاری میتواند ورقه تبعی را خریداری کند.
ساز و کار اولیه این طرح به این شکل است که ناشر، اوراقی را تحت‌عنوان آپشن یا اختیار فروش تبعی منتشر میکند و از این طریق ریسک سرمایهگذاران خرد را کاهش میدهد. با این طرح سهام به‌طور کامل بیمه میشود، اما امکان انجام معاملات ثانویه روی اوراق تبعی وجود ندارد و خریدار فقط میتواند از اختیار خود استفاده کند، اما در عین حال کسی‌که یک آپشن را خریداری کرده آسودگی‌خاطر دارد که این سهام را در یک دوره مشخص بالاتر از رقم کنونی به فروش خواهد رساند.
نکته‌ای که باید به آن اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ توجه کرد این است که این اوراق در بازار ثانویه عرضه نمیشوند و بنابراین قابل معامله نیستند.
فرجام این اوراق یکی از دو حالت ذیل است:
۱. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید بزرگ‌تر یا مساوی قیمت اعمال باشد، «اوراق اختیارفروش تبعی» اعمال آن بی‌معنی است چرا‌که دارنده اختیار میتواند سهم خود را با قیمت بالاتر در بازار سهام به فروش برساند.
۲. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید از قیمت اعمال کمتر باشد، اعمال «اوراق اختیار فروش‌تبعی» منوط به ارائه درخواست از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت۱۳ آن روز انجام خواهد شد.
لازم به ذکر است کسانی میتوانند اوراق اختیار تبعی را بخرند که مالک سهام پایه باشند. بدیهی است که تعداد سهم باید به‌اندازه اوراق تبعی یا از آن بیشتر باشد. در صورت اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ خرید اوراق‌تبعی فروش، حتما باید سهم مورد‌نظر تا تاریخ اعمال نگهداری شود و در صورت فروش سهم، برگه‌های اختیار فروش‌تبعی خود به خود ابطال میشود.
فرض کنید که قیمت اعمال برای اختیار تبعی فروش یک سهم در تاریخ سررسید ۱۵۰۰ تومان و قیمت پایانی سهم در آن تاریخ ۱۰۰۰ تومان باشد. دارنده اختیار به دلیل بالاتر بودن قیمت اعمال اختیار خود میتواند سهم خود را با قیمت ۱۵۰۰ تومان به ناشر اوراق تبعی بفروشد یا ما‌به‌التفاوت قیمت سهم و قیمت اختیار را به‌صورت نقدی دریافت کند. چگونگی اعمال آن در اطلاعیه منتشر‌شده اعلام میشود که میتواند نقدی یا سهمی باشد.
احتمال رشد قیمت سهام با نزدیک شدن به تاریخ اعمال!؟
با توجه به ریزش‌های اخیر بازار سرمایه و راه‌حل‌هایی که برای آن مطرح می‌شد موضوع سهام تبعی نیز مورد‌توجه ارکان بازار قرار گرفت. در کل انتظار می‌رفت که سهامداران با توجه به تضمین حداقل سود مورد انتظار از نوسانات بازار هراسی نداشته باشند و تصمیمات هیجانی اتخاذ نکنند. حال با نزدیک‌شدن به تاریخ اعمال برخی از اوراق تبعی منتشر شده آنچه که اهمیت دارد سیاست ناشر اوراق تبعی در روزهای منتهی به روز سررسید است.
برخی از اهالی بازار سرمایه معتقدند با توجه به اینکه در اکثر سهم‌ها قیمت اعمال از قیمت روز سهام بیشتر است، این امکان وجود دارد که ناشر برای اجتناب از زیان قیمت سهم را تا قیمت اعمال بالا ببرد.
به‌نظر می‌رسد که با توجه به حجم اوراق تبعی موضوع حمایت ناشر اوراق تا رسیدن قیمت سهم به قیمت اعمال چندان قابل‌استناد نبوده و این مساله‌ای نیست که ناشر اوراق بخواهد روند سهم را به هر قیمتی و در بازار منفی تا تاریخ سررسید تغییر دهد؛ چرا‌که بالا بردن قیمت سهم در بازار منفی هزینه به‌‌مراتب بیشتری را به سهامدار عمده تحمیل میکند. علاوه بر آن با توجه به قیمت سهام پس از ریزش‌های اخیر، ناشر اوراق میتواند سهم‌ها را در بازه‌های نسبتا ارزنده خریداری کند.
به‌عنوان نمونه قیمت ورقه تبعی بانک صادرات که در تاریخ ۲۳/ ۱۲/ ۱۳۹۹ سررسید میشود، ۳۷۵۰ ریال است. اگر برای مثال قیمت پایانی سهم در نزدیکی تاریخ اعمال ۳هزار ریال باشد، با توجه به حجم ۵ میلیاردی اوراق تبعی سهم، حداکثر زیان ناشی از اعمال حدود ۴۰۰ میلیارد تومان است. گذشته از آن به نظر می‌رسد بخشی از دارندگان اوراق‌تبعی قبل از سررسید سهام خود را فروخته و اوراق تبعی آنها باطل شده باشد. بنابراین در ظاهر هزینه رشد قیمت سهم تا قیمت اعمال به مراتب بیشتر از زمانی است که ناشر اقدام به خرید سهام به‌صورت نقدی یا سهمی در تاریخ اعمال کند.
با توجه به اینکه انتظار می‌رود بازار طی هفته‌های آتی با افزایش تقاضا رو‌به‌رو باشد و با توجه به افت قیمت سهام و جذابیت خرید آنها، ممکن است ناشر اوراق تبعی جهت تامین مالی برای زمان اعمال ترجیح دهد با فروش سهام در بازار تامین نقدینگی کند. این موضوع میتواند به‌نوعی منجر به رشد حجم عرضه در بازار شود.
اختیار معامله تبعی چیست؟
اختیار معامله تبعی اوراقی هستند که به موجب این قرارداد ها می توانید امتیاز خرید و فروش دارایی مشخصی را با مشخصات ذکر شده در قرارداد بدست آورید.
نکته بسیار مهم : اختیار معامله های تبعی امکان فروش توسط مردم را ندارد
انواع اختیار معامله تبعی:
اختیار خرید تبعی: به موجب این قرارداد امتیاز خرید سهام با قیمت اعمال ذکر شده در تاریخ مشخص شده را بدست آورید.
اختیار فروش تبعی: به موجب این قرارداد امتیاز فروش سهام با قیمت اعمال ذکر شده در تاریخ مشخص شده بدست آورید.
اختیار فروش تبعی اوراقی است که به کمک آن میتوانید سهام خود را بیمه کنید.
اما فراموش نکنید که این اوراق مانند یک شمشیر دو لبه‌اند؛ خرید صحیح آنها میتواند سرمایه شما را بیمه کند و خرید اشتباه آنها چیزی جز نابودی سرمایه را در پی ندارد.
همانطور که می‌دانید بازارهای سرمایه گذاری مانند بورس دائما در حال نوسان هستند و هر سرمایهگذاری تمایل دارد با حداقل کردن ریسک، بازدهی مناسبی را به دست آورد.
با خرید اوراق اختیار معامله تبعی فروش میتوانید خود را در برابر کاهش قیمتها بیمه کنید و با اختیار خرید تبعی می توانید خود را در برابر افزایش ناگهانی قیمت ها بیمه نمایید و مانع جا ماندن از بازار و یا ایجاد ضرر و زیان سنگین شوید.
نکاتی مهم که پیش از خرید اوراق اختیار فروش تبعی باید بدانید:
۱ – در صورتی که سهم اصلی (پایه) اوراق تبعی را ندارید، این اوراق را خریداری نکنید.
۲ – بیشتر از تعداد سهم پایه، اوراق تبعی آن سهم را نخرید.
۳ اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ – دقت کنید که این اوراق قابل فروش نیستند.
۴ – فقط در تاریخ سررسید قابلیت تسویه دارند.
۵ – اوراق تبعی به هر قیمتی ارزش خرید ندارند، با توجه به بازده مورد انتظار خود آنها را خریداری کنید.
هدف از انتشار این اوراق
هدف از انتشار این اوراق، کاهش ریسک سرمایهگذاری در بازار بورس و اطمینان‌بخشی به سهامداران در خصوص ارزندگی سهم و حفظ منافع آنها است.
بنابراین سهامداران میتوانند با خرید اوراق اختیار فروش تبعی، سهم خود را در برابر کاهش قیمت بیمه کنند.
و با خرید اوراق اختیار معامله اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ تبعی خرید می توانند از جا ماندن از بازار خود را بیمه نمایند.
اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟
هر فردی در هنگام خرید سهام، احتمال سود و زیان را در نظر میگیرد؛ اما راهکارهایی برای مدیریت و نیز کاهش ریسک وجود دارد. اوراق اختیار فروش تبعی یکی از این راهکارها است.
اختصاصی آگاه پرس – در ادامه سلسله یادداشت های «سواد بورسی»، به تبیین و تشریح «اوراق اختیار فروش تبعی» و جزئیات مربوط به آن می پردازیم.
ریسک یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر سرمایهگذاری در هر بازاری است. در بازار بورس نیز نوسانات قیمتها ممکن است به نفع یا ضرر معامله‌گران تمام شوند. هر فردی در هنگام خرید سهام، احتمال سود و زیان را در نظر میگیرد؛ اما راهکارهایی برای مدیریت و نیز کاهش ریسک وجود دارد. اوراق اختیار فروش تبعی یکی از این راهکارها است.
«اوراق اختیار فروش تبعی» چه کارکردی دارند؟
اوراق اختیار فروش تبعی، عملکردی شبیه بیمه دارند. با خرید این اوراق سهامدار سرمایه خود را در مقابل نوسانات بازار بیمه میکند. کارکرد این اوراق به این صورت است که سهامدار عمده (شرکت منتشرکننده اوراق) با توجه به تحلیل‌های خود و شناختی که از بازار دارد، اوراقی را منتشر میکند و به موجب آن متعهد میشود سهام را در تاریخ خاصی با قیمت خاصی از سهامداران خریداری کند. به این ترتیب دارنده اوراق در برابر نوسانات بازار ایمن خواهد بود و مطمئن میشود که در تاریخ سررسید، در صورت تمایل میتواند سهام خود را نقد کند.
این فرایند راهکاری برای کاهش ریسک سیستماتیک در بازار است. در صورتی که قیمت سهام از مبلغی که در اوراق ذکر شده است کمتر باشد، فرد میتواند در تاریخ سررسید اوراق درخواست اعمال آنها را به کارگزاری بدهد. اگر در تاریخ سررسید قیمت سهام از قیمت ذکرشده در اوراق بیشتر شده باشد، سهام دار از اعمال اوراق صرفنظر خواهد کرد. این شرایط، آسودگی خیال سرمایهگذاران را بیشتر میکند.
قوانین مربوط به «اوراق اختیار فروش تبعی»
طرح این گونه اوراق در جهان با دو روش اروپایی و آمریکایی اجرا می شود. در روش اروپایی، اوراق تنها در تاریخ سررسید اعمال می‌شوند و قبل از آن امکان اعمال آنها وجود ندارد. در حالت آمریکایی، سرمایهگذار پس از خرید میتواند در هر تاریخی که بخواهد برای اعمال اوراق اقدام کند. در ایران، شیوه اروپایی اجرا میشود.
قوانین مربوط به این اوراق نیز به شرح ذیل است:
- اوراق اختیار فروش تبعی برای هر سهم به صورت خاص منتشر می شود و برای خرید آن باید سهام پایه داشته باشید. مثلاً کسی که می خواهد ۱۰۰ ورقه اختیار فروش تبعی برای سهام فملی بخرد، باید ۱۰۰ سهم فملی در پرتفوی خود داشته باشد؛
- تا زمان سررسید، امکان فروش سهام پایه یا اوراق وجود نخواهد داشت؛
- این اوراق بازار ثانوی ندارند و قابل انتقال نیستند؛
- هر کد بورسی تنها به تعدادی که در اطلاعیه اعلام میشود اجازه خرید اوراق را دارد.
خرید «اوراق اختیار فروش تبعی» چه مزایا و معایبی دارد؟
مهمترین مزیت این اوراق، امنیت و آسودگی خاطری است که برای سهامداران فراهم می‌آورند. همچنین با انتشار این اوراق، تقاضا برای خرید سهم بیشتر می شود و اعتماد سرمایهگذاران افزایش می‌یابد. با این حال، این اوراق معایبی نیز دارند. برای نمونه میتوان به نبود بازار ثانوی اشاره کرد. سهام پایه و اوراق تا زمان سررسید فریز می‌شوند و امکان معامله آنها و سود بردن از نوسانات وجود ندارد. همچنین احتمال ایجاد هیجانات مثبت قبل از تاریخ اعمال یا جلوگیری از اطلاعیه‌های منفی برای پیشگیری از کاهش قیمت سهم نیز وجود دارد.
جمع‌بندی
اوراق اختیار فروش تبعی راهکاری برای کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس به شمار می‌روند و به نوعی بیمه سهام تلقی می‌شوند. این اوراق تعهد میکنند که سهام را در تاریخ مشخص و با قیمت مشخص از سهامداران خریداری کنند و به این ترتیب امنیت خاطر سرمایه گذاران فراهم خواهد شد.
تفاوت اوراق تبعی و قرارداد اختیار فروش
ناشر اوراق‌تبعی با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن دارد، اوراق با قیمت مشخص را منتشر میکند و کسی که این اوراق را خریداری میکند در تاریخ اعمال در صورتی‌که قیمت سهم پایین‌تر از نرخ اعمال اوراق تبعی باشد زیان او جبران میشود. لازم به‌ذکر است که ناشر اوراق تبعی در بازار سرمایه ایران معمولا سهامدار عمده بوده یا تامین مالی ناشر توسط سهامدار عمده صورت میگیرد.
فرایند اجرایی اوراق تبعی
اطلاعیه اوراق تبعی منتشر میشود و پس از بازگشایی تا اتمام حجم عرضه مورد نظر، هر شخص سرمایهگذاری میتواند ورقه تبعی را خریداری کند.
ساز و کار اولیه این طرح به این شکل است که ناشر، اوراقی را تحت‌عنوان آپشن یا اختیار فروش تبعی منتشر میکند و از این طریق ریسک سرمایهگذاران خرد را کاهش میدهد. با این طرح سهام به‌طور کامل بیمه میشود، اما امکان انجام معاملات ثانویه روی اوراق تبعی وجود ندارد و خریدار فقط میتواند از اختیار خود استفاده کند، اما در عین حال کسی‌که یک آپشن را خریداری کرده آسودگی‌خاطر دارد که این سهام را در یک دوره مشخص بالاتر از رقم کنونی به فروش خواهد رساند.
۱. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید بزرگ‌تر یا مساوی قیمت اعمال باشد، «اوراق اختیارفروش تبعی» اعمال آن بی‌معنی است چرا‌که دارنده اختیار میتواند سهم خود را با قیمت بالاتر در بازار سهام به فروش برساند.
۲. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید از قیمت اعمال کمتر باشد، اعمال «اوراق اختیار فروش‌تبعی» منوط به ارائه درخواست از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت۱۳ آن روز انجام خواهد شد.
لازم به ذکر است کسانی میتوانند اوراق اختیار تبعی را بخرند که مالک سهام پایه باشند. بدیهی است که تعداد سهم باید به‌اندازه اوراق اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ تبعی یا از آن بیشتر باشد. در صورت خرید اوراق‌تبعی فروش، حتما باید سهم مورد‌نظر تا تاریخ اعمال نگهداری شود و در صورت فروش سهم، برگه‌های اختیار فروش‌تبعی خود به خود ابطال میشود.
احتمال رشد قیمت سهام با نزدیک شدن به تاریخ اعمال!؟
انتظار می‌رفت که سهامداران با توجه به تضمین حداقل سود مورد انتظار از نوسانات بازار هراسی نداشته باشند و تصمیمات هیجانی اتخاذ نکنند. حال با نزدیک‌شدن به تاریخ اعمال برخی از اوراق تبعی منتشر شده آنچه که اهمیت دارد سیاست ناشر اوراق تبعی در روزهای منتهی به روز سررسید است.
برخی از اهالی بازار سرمایه معتقدند با توجه به اینکه در اکثر سهم‌ها قیمت اعمال از قیمت روز سهام بیشتر است، این امکان وجود دارد که ناشر برای اجتناب از زیان قیمت سهم را تا قیمت اعمال بالا ببرد.
به‌نظر می‌رسد که با توجه به حجم اوراق تبعی موضوع حمایت ناشر اوراق تا رسیدن قیمت سهم به قیمت اعمال چندان قابل‌استناد نبوده و این مساله‌ای نیست که ناشر اوراق بخواهد روند سهم را به هر قیمتی و در بازار منفی تا تاریخ سررسید تغییر دهد؛ چرا‌که بالا بردن قیمت سهم در بازار منفی هزینه به‌‌مراتب بیشتری را به سهامدار عمده تحمیل میکند. علاوه بر آن با توجه به قیمت سهام پس از ریزش‌های اخیر، ناشر اوراق میتواند سهم‌ها را در بازه‌های نسبتا ارزنده خریداری کند.
حال با مثالی شما را با بیشتر با مبحث اوراق تبعی آشنا می کنیم.
تصور کنید شما تعداد ۱۰۰۰ سهم از یک شرکت را در قیمت ۳۵۶۰ ریال در تاریخ ۲۶ شهریور 1400 خریداری کرده اید. این شرکت با انتشار اوراق تبعی به شما این اطمینان را می دهد که تا تاریخ ۲۶ شهریور 1401 قیمت هر سهم آن حداقل به ۴۴۵۰ ریال برسد. بنابراین شما می توانید برای اطمینان از سود خود در این یک سال، به تعداد سهام خود، اوراق تبعی خریداری کرده و در تاریخ سررسید یا همان تاریخ اعمال، در صورتی که قیمت هر سهم پایه شما کمتر از ۴۴۵۰ ریال بود، با فروش سهام خود به شرکت، به میزان ۴۴۵۰ ریال بابت هر سهم خود دریافت کنید.
حال تصور کنید ۲۶ شهریور 1401 فرا رسیده است و قیمت سهم می تواند سه حالت داشته باشد:
1.قیمت سهم پایه بالاتر از ۴۴۵۰ ریال باشد. در این حالت قطعا شما تمایل دارید که اوراق تبعی را نادیده گرفته و به جای دریافت سود کمتر، سهام خود را با قیمت بیشتر و در بازار بورس به فروش رسانید.
2.قیمت سهم برابر با ۴۴۵۰ ریال باشد. در این صورت برای شما فرقی نخواهد کرد که در بازار بورس و شخصا سهام خود را به فروش رسانید یا آن را توسط اوراق اختیار فروش خود به شرکت ارجاع داده و پول سهام خود را دریافت کنید اما در این حالت مشکلی که ممکن است با آن روبرو شوید، صف فروش سنگین سهام چه توسط افرادی که اوراق اختیار فروش دارند و چه دیگر سهامداران که از تاریخ اعمال باخبر هستند.
3.قیمت سهم کمتر از ۴۴۵۰ ریال باشد. در این صورت شما می توانید از گزینه اعمال اوراق تبعی در کارگزاری در زمان مشخص اعلام شده استفاده کرده و با فروش سهام پایه به شرکت، ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش دهید.
نحوه خرید اوراق تبعی در بورس
تمام اوراق تبعی منتشر شده در بورس، دارای نماد معاملاتی هستند که در اطلاعیه آن ها درج می شود. شما می توانید با جستجوی نماد آن ها در کارگزاری های بورسی خود، مقدار اوراق مورد نظر خود را با توجه به قیمت در نظر گرفته شده برای هر ورق خریداری نمایید.نماد های اختیار فروش تبعی با (ه) شروع میشود.
توجه داشته باشید که بیشتر از سقف مجاز اعلام شده توسط شرکت قادر به خرید نخواهید بود و همچنین این اوراق تنها به همراه سهام پایه ارزش خواهند داشت؛ بنابراین حتما باید سهام پایه شرکت منتشر کرده اوراق تبعی را خریداری کرده باشید. همچنین خرید تعداد بیشتر اوراق تبعی نسبت به تعداد سهام پایه موجود در پرتفوی شما فقط باعث هزینه اضافه برای شما شده و تعداد مازاد سوخت می گردد
برای مشاهده نماد های اوراق تبعی میتوانید به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس مراجعه کنید
تا به اینجا کامل اوراق تبعی را آموزش دیدیم، و با ساز و کار آن آشنا شدیم . اما تفاوت اوراق تبعی و قرارداد اختیار فروش در چیست؟
1.عدم وجود بازار ثانویه برای فروش اوراق تبعی در حالی که معامله گر قرارداد اختیار فروش تا زمان سررسید هر اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ زمان میتواند قرارداد خودش را به فروش برساند.
2.وجود سقف خرید برای سهامداران حقیقی و حقوقی در اوراق تبعی در حالی که در قرارداد های اختیار فروش شما سقف خرید ندارید.
3.فروش تنها در تاریخ اعمال برای اوراق تبعی به این صورت که شخص خریدار اوراق تبعی تا تاریخ سررسید باید اوراق خودش را نگه دارد درحالی که در بازار آپشن این محدودیت نیست.
4.داشتن سهام پایه در صورت خرید اوراق تبعی،اما دربازار آپشن شما الزامی به داشتن و خرید سهام پایه ندارید.
همه چیز درباره اوراق اختیار فروش تبعی | چگونه سهام خود را بیمه کنیم؟
همه ما به دنبال کاهش ریسک در معاملات خود هستیم. هرچقدر که با راههای کاهش ریسک آشنا باشید و اطلاعات و نکات آموزشی بیشتری در حوزه کاهش ریسک بدانید در حوزه بازارهای مالی موفق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر خواهید بود. یکی از این راههای کاهش ریسک معاملات اوراق اختیار تبعی است. در این اگر اوراق اختیار تبعی متعلق به سهمی در شرکت باشد به این شخص اجازه میدهد که در زمان مشخصی در آینده با قیمت مشخص این اوراق را معامله کند. این اوراق از ارزش بالایی نسبت ببه بقیه سهام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها برخوردار هستند، بنابراین در شرایط هیجانی و سخت باید از آنها مواظبت بیشتری کرد. ابزار نشر این اوراق یکی از ابزارهایی است که برای کنترل هیجانات و ریسک در بازار سهام مورد استفاده قرار میگیرد که به این وسیله میتوان ابراز نگرانی سرمایهگذاران در بازار سهام را نسبت به کاهش قیمتها کمتر کرد و آنها را برای بدست آوردن بازدهی بسش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر امیدوارکرد. تمام سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذارانی که از ارزش سهام خود مطلع هستند میتوانند از این اوراق اختیار تبعی استفاده کنند. این اوراق در گذشته هم به مدیریت بازار سرمایهگذاری کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کرد.
این روزها نوسانات و ریزش بازار بورس به متضرر شدن تعداد زیادی از فعالان بورسی و سرمایه گذاران منجر شده است. همین مسئله ممکن است خیلی‌ها از جمله شما را نسبت به سرمایه گذاری در این بازارها مردد کرده یا شما را به فکر پیدا کردن راهی برای حفاظت از سهام‌تان انداخته باشد. شاید تا به حال در رابطه با بیمه کردن سهام و اوراق تبعی فروش شنیده باشید. یکی از پر تکرارترین سوالاتی که از ما پرسیده میشود، درباره همین اوراق تبعی است. اما اوراق تبعی چیست و چه ساز و کاری دارد؟ چگونه اوراق تبعی بخریم؟ اوراق تبعی چگونه میتوانند از سهام ما حفافظت کنند؟ و سوالات دیگری از این قبیل ممکن است برای شما پیش آمده باشند و به دنبال یافتن پاسخی مناسب برای آنها باشید. با ما همراه باشید تا به بیانی ساده این مفهوم جالب را برای شما در ویدیو و مقاله توضیح دهیم.
اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟
این اوراق جزء ابزار مشتقه است و ابزار مشتقه نیز جزء ابزار پوشش ریسک است. این اوراق نوعی اوراق اختیار فروش است که در آن به خریدار این اوراق این اجازه را میدهد که دارایی پایه که در واقع سهام پایه است، باتوجه به قیمت سهم در زمان عرضه اوراق و قیمت اعمال آن بیمه کنند. به این نحو کسب سود برای سرمایهگذار به وجود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید و در نتیجه این اوراق نیز بیمه سهام است. عرضه کنندگان اوراق اختیار تبعی شرکت، ناشر و یا سهامداران بازار سرمایه هستند و هدف آنها ایجاد اطمینان و اعتماد در سرمایهگذاران نسبت به سهام است. این اوراق نیز در ایران با کشورهای دیگر نیز کمی تفاوت دارد. این اوراق به سهامداران این امکان را میدهد که حداقل سود را بدست آورند. اوراق اختیار تبعی قراردادی است که شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فعال در بازارسرمایه برای حمایت و حفظ ارزش سهام خود از این اوراق استفاده میکنند.
هر زمان که بازار در حال ریزش باشد، دولت و سهام داران بزرگ از راه کارهای مختلفی برای جلوگیری از خروج نقدینگی یا ورود بیشتر نقدینگی به سهم‌های خاص استفاده میکنند. یکی از این راه کارها استفاده از اوراق تبعی است. برای درک بهتر مفهوم اوراق تبعی تصور کنید که ۳ هزار سهم را در اختیار دارید که هر کدام از این ۳ هزار سهم ۱۰۰ تومان ارزش دارند و احتمال می‌دهید که به علت منفی بودن بازار یا احتمال منفی شدن آن، سهم شما دچار ریزش شود. به همین دلیل قصد دارید سهم خود را بفروشید تا پس از منفی شدن بازار متضرر نشوید و سرمایه خود را از دست ندهید. در چنین مواقعی، اوراق تبعی مانند یک بیمه نامه عمل کرده و سهام شما را در برابر ضرر و زیان حفظ میکنند. این بیمه نامه توسط دولت و سهام داران عمده این سهم ارائه میشود و تضمین میکند که در هر شرایطی شما میتوانید در سر رسید اوراق تبعی، مبلغی بیشتر از سهم کنونی خود را در ازای فروش آن به دولت یا این سهام داران دریافت کنید. برای مثال اگر سهم شما ۱۰۰ تومان ارزش دارد، اوراق تبعی تضمین میکند که حتی در صورت متضرر شدن سهام و کاهش ارزش آن به ۵۰ تومان، هم چنان بتوانید هر سهم خود را در سر رسید موعد اوراق تبعی به مبلغ ۱۲۰ تومان به فروش برسانید.
با وجود این شرایط، شما در زمان سر رسید اوراق تبعی با دو حالت مواجه خواهید شد. حالت اول این است که شما به عنوان مالک سهم میتوانید مطمئن باشید که در صورت کاهش سهام شما در وضعیت منفی بودن بازار، در نهایت متضرر نخواهید شد؛ میتوانید سهم خود را حتی با قیمتی بالاتر از قیمت فعلی آن به فروش برسانید و سود کنید. حالت دوم این است که در صورت مثبت شدن بازار، ارزش سهم شما به بالاتر از ارزش فعلی آن خواهد رسید. برای مثال ممکن است ارزش سهم ۱۰۰ تومانی شما به ۱۳۰ تومان، ۱۵۰ تومان یا حتی بالاتر برسد. در اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ این وضعیت شما میتوانید بدون اعمال اوراق تبعی خود و بدون استفاده از آنها، سهام خود را به ارزشی بالاتر از حد تعیین شده در اوراق تبعی در بازار به فروش برسانید. طبیعی است که با وجود اوراق تبعی، شما در هیچ کدام از اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ این دو حالت متضرر نخواهید شد. پس با وجود این بیمه نامه و تضمین، شما میتوانید با خیال راحت و بدون نگرانی، سهام مختلف را خرید و فروش کنید. در این شرایط، حتی در وضعیت منفی بازار، شما میتوانید روی سهام خاصی سرمایه گذاری کنید و سود زیادی را از سرمایه گذاری خود به دست بیاورید.
چطور سهام خود را بیمه کنیم؟
بیمه کردن سهام همان اوراق اختیار فروش تبعی است به این معنی که در آن همه حرکات سهام مثل نوسانات و زیان های آن بیمه میشود. یعنی سرمایهگذار یا سهامدار بیشتراوراق را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فروشد وکسی که این اوراق را خریداری کند. اگر قیمت این سهم پایین بیاید زیان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حاصل از آن نیز جبران می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد. مهم این است که فقط سهام-داران میتوانند از این اوراق استفاده کنند. ساعات معاملات این اوراق که چهارمین اوراق مورد استفاده دربازار بورس اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ است از ساعت ۱۲الی۱۲ونیم به صورت کاملا حراج است و فقط عرضه کننده آن مجاز به فروش آن اوراق است. خریدار این اوراق نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند بیشتر از تعداد سهام اولیه که دراختیار دارد خریداری کند، چون تعداد اوراق اختیار فروش تبعی با اعتبار در اخر هر روز معاملاتی حداکثر میتواند مساوی با دارایی سهامدار باشد. درصورتی که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت سرمایه گذار از تعداد سهم پایه که دراختیار خود اوست بیشتر شود اوراق اختیار فروش تبعی مازاد است و باطل شده و عرضه کننده تعهدی نسبت به این اوراق نخواهد داشت. همچنین سرمایه گذاران میتوانند با بیمه کردن سهم خود در بازار بورس سود بیشتری را بدست آورند.
ارتباط اوراق فروش تبعی با کاهش ریسک
چیزی که سهامداران و سرمایهگذاران با آن رو به رو هستند این است که اکثر شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در تاریخ و زمان معینی که از پیش تعیین شده بود اعلام کردند که تفاوت قیمت سهم و قیمت عادی سهم را برای حساب سهامدارن واریزمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. هرفردی درهنگام خرید سهام میزان سود یا زیان آن را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سنجد اما راهکارهایی برای کاهش ریسک وجود دارد. نشر این اوراق در بازار حرکتی مثبت است و کمک زیادی نیز به بازار میکند در شرایطی که وضعیت بازار به شدت منفی است و روندی نزولی دارد و اما نحوه اجرای آن نیز مطمعناً دارای اهمیت بوده است. برای ایجاد اعتماد سرمایهگذاران به بازار بورس یا سلب اعتماد اشخاص اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ به بازاربورس است. مخصوصا دربازار بورس ایران که تعداد سرمایهگذاران دائما درحال افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشد و هنوز هم اشخاصی هستند که به این بازار اعتماد ندارند و به هیچ وجه راضی نمیشوند که سرمایه خود را در این بازار قرار دهند.
چگونه اوراق تبعی بخریم؟
این روزها در وضعیت منفی بودن بازار، اوراق تبعی بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند و بحث‌ها و صحبت‌های بیشتری درباره آنها صورت گرفته است. با این اوصاف و با پر رنگ‌تر شدن نقش اوراق تبعی در سرمایه گذاری‌ها و بازارهای بورسی، به احتمال زیاد تا به حال این اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ اوراق منتشر شده‌اند یا حداقل در آینده منتشر خواهند شد. حال سوال ما از شما این است که به نظر شما باگ این اوراق اختیار خریدوفروش تبعی چیست؟ بگذارید برای پاسخ دادن به این پرسش، کمی شما را راهنمایی کنیم. به نظر شما آیا امکان فروش سهم اوراق اختیار خرید و فروش پیش از سررسید اوراق تبعی برای شما وجود خواهد داشت یا خیر؟ از شما دعوت می‌کنیم که پاسخ خود را در قسمت نظرات با ما و دیگر دنبال‌کنندگان این مقاله در میان بگذارید.
سخن آخر
اوراق اختیار فروش تبعی باعث میشود که سرمایهگذاران از آن استفاده کنند و تمام سهام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خود را بیمه کنند و این سهام را فقط سهامداران میتوانند معامله کنند. این اوراق نوعی از اوراق اختیار فروش تبعی اروپایی است و هدف آن ایجاد اعتماد و اطمینان سرمایهگذاران و سرمایه داران نسبت به بازار بورس است. در ایران برای خرید اوراق اختیار فروش تبعی باید سهام اولیه را دراختیار داشت. امیدواریم که این مقاله از سری مقالات دلفین وست برای شما مفید واقع شده باشد و یک گام کوچک شما را به آموزش بورس و بازارهای مالی نزدیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر کند. شما میتوانید برای آموزش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیشتر و مشورت در خصوص انواع موضوعات مربوط به سرمایهگذاری و آموزش بورس از صفر، سرمایهگذاری درفارکس و سرمایهگذاری در مسکن و طلا از مشاورین دلفین وست کمک بگیرید و در حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که به آن برای سرمایهگذاری علاقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مند هستید موفق شوید.
دیدگاه شما