تکلیف جاماندگان سهام عدالت چه می‌شود؟
با آزادسازی سهام عدالت در اردیبهشت سال ۱۳۹۹ و قیمت قابل توجه این سهام متاثر از وضعیت بازار سرمایه در آن روزها، بحث مشمول بودن یا نبودن سهام عدالت داغ شد. درحالی که طبق آمار حدود ۴۹ میلیون نفر مشمول سهام عدالت هستند، همواره صدای اعتراض عده‌ای به گوش می‌رسید که چرا با وجود اینکه جزو دهک‌های کم درآمد جامعه هستند، مشمول این سهام نمی شوند.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت همچنان روی میز دولت قرار دارد و گفته‌های مسئولان حاکی از این است که جاماندگان شناسایی شده‌اند اما منابعی که به عنوان سهام عدالت قرار است در اختیار این افراد قرار بگیرد، هنوز مشخص نیست.
با آزادسازی سهام عدالت در اردیبهشت سال ۱۳۹۹ و قیمت قابل توجه این سهام متاثر از وضعیت بازار سرمایه در آن روزها، بحث مشمول بودن یا نبودن سهام عدالت داغ شد. درحالی که طبق آمار حدود ۴۹ میلیون نفر مشمول سهام عدالت هستند، همواره صدای اعتراض عده‌ای به گوش می‌رسید که چرا با وجود اینکه جزو دهک‌های کم درآمد جامعه هستند، مشمول این سهام نمی شوند.
در هر حال، دولت دوازدهم درحالی به کار خود پایان داد که اعلام شد پرونده ثبت نام سهام عدالت بسته شده است و امکان اینکه مشمول جدیدی پذیرفته شود وجود ندارد. با این حال برخی نماینده های مجلس همچنان قول تخصیص سهام عدالت به جاماندگان را میدادند و آمارهای مختلفی نیز از جاماندگان ارائه می شد و در نهایت نیز زمزمه های یک جامعه آماری ۲۰ میلیون نفری نیز به گوش رسید. البته این آمار هرگز از سوی هیچ مسئولی تایید نشد تا اینکه نمایندگان مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، در مصوبه ای راهکاری برای تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت در سال ۱۴۰۱ مشخص کردند.
طبق مصوبه مجلس، دولت موظف شد از محل باقی مانده سهام متعلق به دولت یا شرکت های دولتی در بنگاه های قابل واگذاری در هر بازار موضوع گروه های (۱) و (۲) ماده (۲) قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۵ خردادماه ۱۳۸۷ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن، نسبت به واگذاری سهام عدالت به مددجویان جامانده تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) مددجویان سازمان بهزیستی کشور و تمامی افرادی که از سهام عدالت برخوردار نشده اند اقدام کند.
بر این اساس، حدود سه ماه قبل حسین قربازاده - رییس سازمان خصوصی سازی - از شناسایی جاماندگان سهام عدالت تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی خبر داد و اعلام کرد که تعداد جاماندگان تحت پوشش این دو نهاد در مجموع حدود سه میلیون و ۳۳۷ هزار و ۷۰۰ نفر هستند که حدود دو میلیون و ۲۵ هزار نفر تحت پوشش بهزیستی و حدود یک میلیون و ۳۰۰ نفر تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند.
پرتفوی جاماندگان از چه سهامی تشکیل خواهد شد؟
هنوز مشخص نیست چه سهامی در پرتفوی جاماندگان قرار بگیرند. آنطور که اعلام شده است اسامی بنگاه‌هایی مطرح شده که برخی بر این باورند که جزو ۲۰ درصدی است که دولت باید نگه دارد. درواقع بند ج سیاست‌های کلی اصل ۴۴، به ۸۰ درصد بنگاه‌ها اجازه داده بود واگذار شوند اما در تبصره یک بند ب ماده سه قانون اصل سیاست ۴۴ ذکر شده است که دولت اجازه دارد تا ۲۰ درصد سرمایه گذاری کند. تفسیر حقوقی این است که دولت مکلف است ۸۰ درصد ارزش بازار این بنگاه‌ها را واگذار کند. ۲۰ درصد دیگر را مجاز است حفظ کند و زمانی که میزان شناوری آن پایین آمد، دوباره دولت می‌تواند از طریق سازمان توسعه آن مورد را سرمایه گذاری کند.
باید توجه کرد که دولت دیگر سهام حداکثری ندارد. هرچه سهام باقی مانده از همین شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاه و. است. این شرکتها جزو همان ۲۰ درصد است، ولی تفسیر این است که دولت می‌تواند آن‌ها را واگذار کند. البته برخی هم معتقد هستند دولت نمی‌تواند. این موضوع از معاونت حقوقی استعلام شده است و این معاونت باید پاسخ دهد.
باید به این نکته توجه شود که دولت منابع دیگری برای تخصیص به سهام عدالت ندارد. کل ارزش بازار پرتفوی سهام دولت در تابلوی بورس حدودا ۱۸۶ هزار میلیارد تومان است که حدود ۸۶ هزار میلیارد تومان یعنی نزدیک ۴۰ تا ۴۵ درصد آن وثیقه وام‌هایی است که از سال ۱۳۷۹ به بعد اخذ شده است و امکان واگذاری آن‌ها از هیچ طریقی وجود ندارد. در نهایت هر زمانی معاونت حقوقی پاسخ خود را اعلام کند، امکان تخصیص سهام به مشمولین کمیته امداد و بهزیستی امکان‌پذیر می‌شود.
تکلیف جاماندگان دیگر چه می‌شود؟
در مورد سایر افراد واجد شرایط وزارت اقتصاد و وزارت رفاه باید در یک ساز و کار علمی افراد را شناسایی کنند. در حال حاضر سازوکاری به غیر از پایگاه رفاه ایرانیان وجود ندارد و معاونت مربوطه در وزارت رفاه لیست افرادی که در شش دهکی درآمدی هستند و سهام عدالت ندارند را مشخص کرده است اما تعداد نهایی نیست. زمانی هم که تعداد مشخص شود، باید برای منابع از سوی دولت و مجلس آن تدبیری اندیشیده شود.
هر جامانده، ۱۰ میلیون تومان سهام عدالت دریافت می‌کند
درحالی که رسیدگی به جاماندگان سهام عدالت مراحل نهایی خود را طی می‌کند، وزیر اقتصاد در تازه‌ترین اظهار نظر خود از رقم ۱۰ میلیون تومانی به ازای هر جامانده سخن گفته است.
به گزارش ایسنا، بحث جاماندگان سهام عدالت با آزادسازی این سهام در اردیبهشت سال ۱۳۹۸ و ارزش بالای این سهام در آن روزها داغ و باعث بلند شدن صدای اعتراض افرادی شد که خود را مستحق دریافت این سهام می‌دانستند اما مشمول نبودند.
در هر حال، دولت دوازدهم درحالی به کار خود پایان داد که اعلام شد پرونده ثبت نام سهام عدالت بسته شده است و امکان اینکه مشمول جدیدی پذیرفته شود وجود ندارد. با این حال برخی نماینده های مجلس همچنان قول تخصیص سهام عدالت به جاماندگان را میدادند و آمارهای مختلفی نیز از جاماندگان ارائه می شد و در نهایت نیز زمزمه های یک جامعه آماری ۲۰ میلیون نفری نیز به گوش رسید. البته این آمار هرگز از سوی هیچ مسئولی تایید نشد تا اینکه نمایندگان مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، در مصوبه ای راهکاری برای تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت در سال ۱۴۰۱ مشخص کردند.
طبق مصوبه مجلس، دولت موظف شد از محل باقی مانده سهام متعلق به دولت یا شرکت های دولتی در بنگاه های قابل واگذاری در هر بازار موضوع گروه های (۱) و (۲) ماده (۲) قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۵ خردادماه ۱۳۸۷ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن، نسبت به واگذاری سهام عدالت به مددجویان جامانده تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) مددجویان سازمان بهزیستی کشور و تمامی افرادی که از سهام عدالت برخوردار نشده اند تکلیف نهایی جاماندگان سهام عدالت اقدام کند.
این موضوع از ابتدای سال جاری درحال بررسی است تا اینکه اخیرا حسین قربانزاده، رئیس سازمان خصوصی سازی به ایسنا اعلام کرد که بر این اساس افراد تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و ایثارگرانی که سهام عدالت ندارند فاز نخست جاماندگان سهام عدالت محسوب می‌شوند. البته هرچند این جمعیت حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفری مشخص شده اند اما هنوز منابعی که برای پرتفوی این افراد در نظر گرفته شده به طور رسمی اعلام نشده است. اما وزیر اقتصاد روز گذشته برای نخستین مرتبه مبلغ سهامی که قرار تکلیف نهایی جاماندگان سهام عدالت است به جاماندگان داده شود را اعلام کرد.
آنطور که خاندوزی اعلام کرده است ده میلیون تومان سهام عدالت به ازای هر فرد مصوب و منابع آن مشخص شد و این امر منتظر تاییدیه مجلس است. اگر ایرادی گرفته نشود رسما ابلاغ و در ماه‌های بعد اجرایی خواهد شد.
البته همه این مباحث درحالی مطرح می‌شود که آزادسازی سهام عدالت آنطور که انتظار میرفت موفق نبود و به یکی از عوامل ریزش بازار در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ تبدیل شد. چراکه ارزش بالای آن باعث شد مشمولان اقدام به فورش سهام خود کرده و فشار فروش را بیشتر کنند. بر این اساس حدود دو سال است که امکان فروش آن برای هیچکدام از مشمولان وجود ندارد اما پرداخت سود سالیانه این سهام پابرجا است.
تکلیف جاماندگان مشخص شد / چه کسانی سهام عدالت می‌گیرند؟
فارس نوشت:هیأت وزیران، وزارت امور اقتصاد را مکلف کرد، از محل باقیمانده سهام متعلق به دولت، نسبت به واگذاری سهام به افراد فاقد سهام عدالت در دو دهک کم درآمد و تحت پوشش نهادهای حمایتی اقدام کند.
پس از هفته‌ها کش و قوس، بالاخره تکلیف جاماندگان سهام عدالت مشخص شد و واگذاری سهام به جاماندگان به تصویب هیات دولت رسید.
علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت، در حاشیه جلسه هیئت دولت از تصویب واگذاری بخشی از سهام دولت در برخی از بانک‌ها و شرکت‌های دولتی به افراد فاقد سهام عدالت که تحت پوشش سازمان‌های حمایتی کمیته امداد، بهزیستی و مجموعه ایثارگران هستند، خبر داد و تاکید کرد: با این مصوبه افرادی که تحت پوشش این نهادهای حمایتی بوده و فاقد سهام عدالت هستند، مشمول سهام عدالت می‌شوند.
سخنگوی دولت با بیان اینکه این بانک‌ها و شرکتها سودده و از لحاظ اقتصادی مناسب هستند، گفت: بخشی از سهام دولت در بانک‌های صادرات، ملت، تجارت، شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و صنایع پتروشیمی خلیج فارس، به عنوان سهام عدالت به افراد جامانده دو دهک کم درآمد واگذار خواهد شد.
* شرایط دولت برای واگذاری سهام عدالت چیست؟
در همین زمینه، هیأت وزیران در جلسه صبح روز چهارشنبه خود، وزارت امور اقتصادی و دارایی را مکلف کرد، از محل باقیمانده سهام متعلق به دولت در بانک‌های صادرات، ملت و تجارت، شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، شرکت مخابرات ایران و صنایع پتروشیمی خلیج فارس، نسبت به واگذاری مستقیم سهام به افراد فاقد سهام عدالت تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور اقدام کند.
براساس مصوبه هیئت وزیران، مبلغ سهام مورد واگذاری به هریک از مشمولان معادل حداکثر یکصد میلیون ریال با اعمال ۵۰ درصد تخفیف به صورت اقساط سالانه و به مدت ۱۰ سال خواهد بود. همچنین افراد مشمول این تصویب نامه، توسط نهادهای ذی‌ربط شناسایی و معرفی خواهند شد و احراز عدم تخصیص سهام عدالت به آنان (در مقطع واگذاری سال ۱۳۸۵) برعهده سازمان خصوصی سازی خواهد بود.
سازمان خصوصی سازی نیز مکلف است از طریق سازمان بورس و اوراق بهادار و تسویه وجوه، نسبت به انتقال سهام به کد سهامداری هریک از مشمولان اقدام نماید.
سهام واگذار شده تا پایان مدت اقساط در وثیقه سازمان خصوصی سازی قرار خواهد گرفت و آزادسازی سهام موصوف پس از تسویه کامل اقساط و به صورت مرحله‌ای (طی ۳ سال به نسبت مساوی) انجام خواهد شد. همچنین سهامداران می‌توانند پس از پایان سال پنجم نسبت به تسویه پیش از موعد و آزادسازی سهام خود اقدام نمایند.
قیمت سهام موضوع این مصوبه توسط هیأت واگذاری و بر مبنای میانگین قیمت پایانی سهام هر شرکت از اولین روز کاری سال جاری منتهی به تاریخ ابلاغ این تصویب نامه/ منتهی به تاریخ جلسه هیأت واگذاری تعیین خواهد شد.
در صورت عدم کفاف سهام برای واگذاری تا سقف ریالی تعیین شده برای هر فرد، سازمان خصوصی سازی مکلف است نسبت به تأمین کسری سهام از محل باقیمانده سهام دولت در شرکت‌های موضوع این مصوبه اقدام نماید.
واگذاری سهام موضوع این تصویب نامه به موجب قرارداد الکترونیکی منعقده فیمابین سازمان خصوصی سازی و فرد مشمول خواهد بود. همچنین نقل و انتقال سهام موضوع مصوبه خارج از ساعت معاملات و خارج از اتاق پایاپای، انجام خواهد گرفت و کلیه کارمزد، هزینه‌های نقل و انتقال و توثیق سهام موضوع این مصوبه بر عهده انتقال دهنده بوده و نقل و انتقال این سهام از پرداخت مالیات معاف است.
* سهام عدالت چقدر می‌ارزد؟
سبد سهام عدالت از تعدادی سهام ارزنده و نمادهای بزرگ بازار سرمایه تشکیل شده است که در هفته‌های گذشته با نوسان در میزان ارزش همراه بوده است. این سهام در بهمن ماه با کاهش ارزش مواجه شد و در اسفندماه نیز روند نوسانی داشت.
ارزش این سهام در هفته اول فروردین ماه برخلاف رشد شاخص‌های عملکردی بازار سرمایه، با کاهش ارزش مواجه شد، اما در هفته دوم فروردین ماه و با رشد شاخص کل، ارزش سهام عدالت نیز رشد قابل قبولی داشته است. البته ارزش این سهام در هفته سوم فروردین ماه با افت مواجه شد. ارزش این سهام در هفته چهارم فروردین ماه با رشد ۴ درصدی که داشت افزایش قابل توجهی پیدا کرد.
سهام عدالت در تمام هفته‌های اردیبهشت ماه با افزایش ارزش روبرو شد. ارزش سهام عدالت در هفته اول اردیبهشت ماه با رشد تکلیف نهایی جاماندگان سهام عدالت ۰.۸۵ درصدی مواجه شده است. ارزش این سهام در هفته دوم اردیبهشت ماه کاهش ۰.۴۲ درصدی یافت. ارزش این سبد دارایی در هفته سوم اردیبهشت ماه رشد ۰.۶۸ درصدی را تجربه کرد. ارزش سهام عدالت در هفته پایانی اردیبهشت ماه با رشد ۱.۷ درصدی روبرو شد.
ارزش برگه های سهام عدالت در هفته ابتدایی خردادماه با کاهش ۱.۲۹ درصدی روبرو شد. این روند نزولی در هفته دوم خرداد نیز ادامه پیدا کرد و ارزش سهام عدالت در هفته گذشته با کاهش ۲.۱۳ درصدی مواجه شد.
این سهام عدالت در هفته سوم خردادماه باز هم با کاهش ارزش ۱.۵۵ درصدی روبرو شد که این مساله به دلیل افت در شاخص‌های عملکردی بورس رخ داده است. سبد سهام عدالت در هفته چهارم خردادماه با رشد ۲ درصدی مواجه شد. ارزش این سهام در هفته پایانی خردادماه نیز با افت ۲.۱۵ درصدی داشت.
البته سبد سهام عدالت به دلیل تشکیل شدن از سهام شرکت‌های بزرگ، بسیار متاثر از شاخص کل بورس است. سهام عدالت در هفته ابتدایی تیرماه با افت ۲.۸۶ درصد مواجه شده است. این تکلیف نهایی جاماندگان سهام عدالت سهام هفته دوم تیرماه را با کاهش ۱.۳۹ درصدی در ارزش پشت سر گذاشته است. در حال حاضر و در هفته سوم تیرماه ارزش این سهام با کاهش ۱.۳۷ درصدی روبرو شده است. ارزش این سهام در هفته چهارم و پایانی تیرماه با افت ۲ درصدی داشته است.
برگه‌های سهام عدالت در هفته ابتدایی مردادماه با کاهش ۲.۶۵ درصدی روبرو شده است؛ اما در هفته دوم مردادماه ارزش سهام عدالت ۴۶ صدم درصد افت کرد، اما در هفته سوم مردادماه برخلاف شاخص‌های بورس، ارزش سهام عدالت ۷.۶۲ درصد کاهش یافت. در هفته چهارم مردادماه برخلاف هفته های گذشته، ارزش سهام عدالت با رشد ۷۲ صدم درصدی روبرو شده است. ارزش سهام عدالت در هفته پایانی مردادماه با کاهش ۱.۶۴ صدم درصدی روبرو شده است.
بورس در هفته‌های گذشته با وضعیت نوسانی همراه بوده است که این مساله بر روند ارزش برگه های سهام عدالت نیز تاثیر زیادی داشته است.
کاهش ارزش سهام عدالت در هفته های اول و دوم شهریور ادامه داشت و ارزش این سهام به ترتیب با کاهش ۱.۸۱ و ۲.۸۹ درصدی روبرو شد. ارزش برگه‌های سهام عدالت در هفته سوم شهریور ماه نیز با کاهش ۱.۳۲ درصدی همراه بوده است. سهام عدالت در هفته های گذشته با توجه به افت در شاخص های بورس با کاهش ارزش مواجه بوده و در هفته چهارم شهریور ماه بیشترین افت در ۶ ماه گذشته را تجربه کرده است. ارزش سهام عدالت در هفته چهارم شهریورماه با افت ۳.۳۶ درصدی همراه بوده است.
سهام عدالت در هفته اول مهرماه پس از هفته ها افت، با رشد ۸۲ صدم درصدی روبرو شد. این مساله در حالی رخ داده است که شاخص کل بورس در این هفته با کاهش ۶ دهم درصدی و شاخص کل هم‌وزن بورس نیز کاهش ۸ دهم درصدی داشته‌اند.
برگه‌های سهام عدالت در قیمت‌های اسمی ۴۰۹ هزار تومانی، ۴۹۲ هزار تومانی، ۵۳۲ هزار تومانی و یک میلیون تومانی در هفته اول مهرماه به ترتیب با افزایش ۴۵ هزار تومانی، ۵۴ هزار تومانی، ۵۸ هزار تومانی و یک میلیون و ۱۱۰ هزار تومانی نسبت به هفته گذشته مواجه شده‌اند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند، نمادهای حاضر در سبد سهام عدالت از ارزنده‌ترین سهم‌های بازار سرمایه هستند. با این حال، ارزش برگه‌های سهام عدالت در برگه‌های مختلف به ترتیب برابر است با ۵ میلیون و ۵۵۷ هزار تومان، ۶ میلیون و ۶۸۴ هزار تومان، ۷ میلیون و ۲۸۲ هزار تومان و ۱۳ میلیون و ۵۸۷ هزار تومان.
ارزش فعلی سهام عدالت نسبت به دوران اوج بازار در مرداد سال ۹۹ با افت ۶۴ درصدی مواجه شده است. از مهمترین دلایل ریزش قیمت سهام عدالت، ضعف مدیریت در شرکت های سرمایه‌گذاری و عدم برگزاری مجامع این شرکتها و نیز نبود بازارگردان حرفه‌ای برای این شرکتها به شمار می‌رود.
بنابراین گزارش، ارزش سهام عدالت نسبت به اول مرداد سال گذشته برای سه نوع سهام عدالت، به ترتیب با کاهش قیمت ۱۰ میلیون و ۲۲ هزار تومانی، ۱۲ میلیون و ۵۶ هزار تومانی، ۱۳ میلیون و ۳۶ هزار تومانی و ۲۴ میلیون و ۵۰۵ هزار تومانی روبرو شده است.
واگذاری سهام عدالت برای ۳/۵ میلیون نفر جامانده
رئیس سازمان خصوصی‌سازی از تصویب طرح واگذاری سهام به جاماندگان سهام عدالت در هیأت دولت خبر داد و تأکیدکرد: درفاز نخست به ۳.۵ میلیون نفر از افراد تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و ایثارگران سهام عدالت واگذار خواهد شد. آمار‌ها نشان می‌دهد انحراف در روند واگذاری سهام عدالت در ۱۵ سال گذشته به قدری بوده که موجب شده به ۲۱ میلیون نفر از دهک‌های یک تا ۶ که گروه‌های هدف سهام عدالت بوده‌اند، سهام عدالت واگذار نشود و در مقابل به ۱۰ میلیون نفر از ثروتمندان سهام عدالت تخصیص یابد.
نمایندگان مجلس در لایحه بودجه سال۱۴۰۱، در مصوبه‌ای راهکاری برای تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت در سال۱۴۰۱ مشخص کردند. طبق مصوبه مجلس، دولت موظف است از محل باقی مانده سهام متعلق به دولت یا شرکت‌های دولتی، نسبت به واگذاری سهام عدالت به مددجویان جامانده تحت پوشش کمیته امداد امام‌خمینی (ره) مددجویان سازمان بهزیستی و سایر افراد فاقد سهام عدالت اقدام کند.
طبق مصوبات مجلس و تأیید هیأت دولت قرار است واگذاری سهام عدالت به جاماندگان به‌زودی آغاز شود. آن طورکه روزگذشته رئیس سازمان خصوصی‌سازی خبر داد تخصیص سهام عدالت به جاماندگان در هیأت دولت تصویب شده است. حسین قربانزاده در این‌باره توضیح داد: طبق مصوبه دولت در فاز نخست به افراد تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و ایثارگرانی که سهام عدالت ندارند سهام عدالت واگذار خواهد شد. به‌گفته او تعداد جاماندگانی که در فاز نخست شناسایی شده‌اند ۳ میلیون‌و۵۰۰هزار نفر است.
او در مورد زمان آغاز واگذاری سهام عدالت به جاماندگان گفت: پرتفوی (سبد سهام) جاماندگان از قبل در سازمان خصوصی‌سازی پیش‌بینی شده بود، اما یکی از شرکتها در هیأت دولت حذف شد و باید جابه‌جایی پرتفوی صورت بگیرد تا بتوان امور را پیش برد. البته این طرح بعد از هیأت دولت باید به هیأت تطبیق مجلس برود و چنانچه ایرادی نداشته باشد، لازم‌الاجرا است. او، اما اشاره‌ای به تعداد کل افرادی که قرار است به آن‌ها سهام عدالت اختصاص یابد نکرد.
تعداد افراد جدیدی که سهام عدالت می‌گیرند
پیش از این رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس درباره اینکه چه تعداد از مشمولان جدید، سهام عدالت دریافت خواهند کردگفته بود: برآورد ما این است که به ۱۰ تا ۱۵ میلیون نفر از جامانده‌ها، سهام عدالت داده شود. در این طرح جاماندگان سهام عدالت در چند گروه تقسیم می‌شوند؛ گروه نخست افرادی هستند که در سال ۸۴ جزو مشمولان دریافت سهام عدالت بودند، اما به دلایل مختلف از فهرست نهایی سازمان خصوصی‌سازی حذف شدند، که تعداد آن‌ها یک میلیون و ۸۰۰ هزارنفر تا ۲ میلیون‌نفر است مانند کارگران ساختمانی ودستفروشان که در زمره مشاغل تعریف نشده‌ای هستند که اطلاعات جامعی درباره آن‌ها وجود ندارد.
محمدرضا پور ابراهیمی با بیان اینکه دومین گروه افرد کمتر از ۱۴ سال هستند توضیح داده بود: از سال ۸۵ تاکنون بسیاری از خانواده‌هایی که سهام تکلیف نهایی جاماندگان سهام عدالت عدالت دریافت کردند، صاحب فرزند جدید شدند که این فرزند از سهام عدالت محروم است این افراد در گروه دوم قرار می‌گیرند. گروه سوم نیز افرادی هستند که طی سال‌های گذشته به‌دلیل بروز مشکلات اقتصادی، توان مالی آن‌ها کاهش یافته و هم‌اکنون جزو دهک‌های کم‌درآمد محسوب تکلیف نهایی جاماندگان سهام عدالت می‌شوند.
ارقام دقیق‌تر از جامانده‌های سهام عدالت
اطلاعاتی که پیش از این وزارت کار برمبنای پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان منتشر کرده بود نشان می‌دهد خطا در شناسایی افراد مشمول سهام عدالت در گذشته سبب شده که ۴۵درصد از افراد دهک دهم جامعه یعنی ثروتمندان مشمول سهام عدالت شوند و در مقابل ۴۲ درصد از کم‌درآمدترین گروه‌های جامعه فاقد سهام عدالت باشند این یعنی اینکه نزدیک به ۲۱ میلیون نفر از کم‌درآمدترین افراد جامعه سهام عدالت ندارند، اما در مقابل ۱۰ میلیون نفر از پردرآمدترین گروه‌های جامعه سهام عدالت دارند.
طبق این اطلاعات در دهک نهم و دهم یعنی ثروتمندترین افراد جامعه به‌ترتیب ۶۵ و ۶۰درصد افراد سهام عدالت گرفته‌اند که ۱۰ میلیون نفر را شامل می‌شود، اما در مقابل از جمعیت ۴۹میلیون‌و۴۴۸ هزار نفری دهک‌های یک تا ششم که گروه‌های هدف سهام عدالت بوده‌اند تعداد ۲۰میلیون‌و۸۰۶ هزار نفر یعنی ۴۲درصد از کل این جمعیت فاقد سهام عدالت هستند.
بین این افراد ۳میلیون ازمددجویان تحت پوشش کمیته امداد و افراد تحت پوشش بهزیستی دیده می‌شوند که سهام عدالت دریافت نکرده‌اند. به بیان دقیق‌تر ۲۸درصد از افراد تحت پوشش بهزیستی یعنی یک‌میلیون نفر و ۲۱درصد افراد تحت پوشش کمیته امداد یعنی ۲ میلیون نفر سهام عدالت ندارند.
این انحراف در اجرای طرح واگذاری سهام عدالت که در طول ۱۵ سال گذشته اجرا شده در حالی اتفاق افتاده است که اساسا واگذاری سهام عدالت با هدف کمک به ۶ دهک درآمدی پایین جامعه که سطح درآمد کمتری دارند آغاز شد، اما راه برعکس را پیمود. این انحراف در عین حال موجب ناکارآمدی یکی از بزرگ‌ترین سیاست‌های توزیعی در کشور شده است؛ انحرافی که با روح قانون اصل۴۴ و آرمان‌های عدالت‌خواهانه آن منافات دارد.
تکلیف نهایی جاماندگان سهام عدالت | چه زمانی سهام عدالت به جاماندگان اعطا می‌شود؟
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس آخرین وضعیت اعطای سهام عدالت به جاماندگان را تشریح کرد.
حدود ۴ میلیون نفر از تحت پوششین نهادهای حمایتی از دریافت سهام عدالت جامانده‌اند که در مرحله اول این سهام به آن‌ها تعلق تکلیف نهایی جاماندگان سهام عدالت می‌گیرد. تقریبا 20 میلیون از جاماندگان سهام عدالت هنوز ثبت نام نکرده اند. برخی از نمایندگان مجلس قول تخصیص به جاماندگان سهام عدالت را داده‌اند. جاماندگان سهام عدالت نیاز به ثبت نام ندارند. جاماندگان سهام عدالت در صورتی که شرایط داشته باشند، در سال جدید تکلیف نهایی جاماندگان سهام عدالت سهام عدالت دریافت میکنند. ما به التفاوت سود جاماندگان سهام عدالت به حسابشان واریز خواهد شد.
جاماندگان سهام عدالت تحت پوششان نهادهای حمایتی در اولویت
مهدی طغیانی سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در تشریح آخرین وضعیت اعطای سهام عدالت به جاماندگان، گفت: در مرحله اول تحت پوششین سازمان‌های حمایتی مانند بهزیستی و کمیته‌امداد که از اخذ سهام عدالت جامانده‌اند در اولویت دولت قرار دارند.
وی افزود: طبق شناسایی که انجام شده حدود ۴ میلیون نفر از تحت پوششین نهادهای حمایتی از دریافت سهام عدالت جامانده‌اند که در مرحله اول این سهام به آن‌ها تعلق می‌گیرد
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس بیان کرد: در ارائه سهام عدالت به جاماندگان ۲ مسئله مطرح بود یک اینکه دولت چه میزان سهام دارد که این مسئله بر طرف شده موضوع بعدی این بود که این میزان سهام با چه فرایندی به جاماندگان ارائه شود.
طغیانی ادامه داد: یک روش ارائه غیر مستقیم یعنی از طریق تعاونی سهام عدالت استانی است و روش دیگر به صورت مستقیم یعنی به فرد میزانی از سهام یک شرکت اعطا می‌شود.
وی اضافه کرد: لذا در حال حاضر بحث و گفتگو در مورد فرایند ارائه سهام عدالت به جاماندگان است که تصمیمگیری در این باره هم بر عهده شورای عالی بورس است که چه تصمیمی در این باره اتخاذ شود.
نماینده اصفهان در پاسخ به این سوال که چه زمانی سهام عدالت به جاماندگان اعطا می‌شود، گفت: به دلیل اینکه این موضوع در لایحه بودجه پیش‌بینی شده لذا باید تا پایان سال جاری وضعیت کل جاماندگان سهام عدالت تعیین تکلیف شود.
جاماندگان سهام عدالت در دهک های مختلف
مساله مربوط به خصوصی‌سازی شرکتها از سال ۸۰ موردبحث قرار گرفت اما با آغاز به کار دولت نهم این اقدام به طور جد مورد پیگیری مسوولان قرار گرفت و در آن زمان بخشی از سهام شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی واگذار شد.
به دنبال چنین اقدامی، قرار بر این شد تا سهام ۵۰ شرکت بزرگ دولتی از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری تعاونی استانی بین دهک‌های آسیب‌پذیر جامعه تقسیم شود که از این تعداد سهام ۳۶ شرکت در بورس و فرابورس عرضه شدند.
در آن زمان تصمیم بر این بود تا سهام عدالت در بین اقشار برخی تقسیم شود، اما عدم شناسایی دهک‌ها، معضل اصلی در اختصاص سهام عدالت به مردم بود، به‌گونه‌ای که در این طرح رده‌بندی روستاییان و عشایر، افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی، خادمان مسجد، رانندگان، بازنشستگان و اقشار مختلف جامعه مورد توجه قرار گرفتند و این اتفاق با اعتراض سایر قشرها همراه شد.
بعد از اختصاص سهام عدالت در اختیار قشر ضعیف جامعه، افراد درخواست آزادسازی این سهام و نیز مدیریت خود بر روی این سهام را داشتند که در نهایت سهام عدالت پس از سال‌ها پیگیری در اردیبهشت سال ۹۹ با دستور رهبر معظم انقلاب آزادسازی و مدیریت آن از طریق ۲ روش مستقیم و غیرمستقیم در اختیار مشمولان سهام عدالت قرار گرفت.
مساله مربوط به خصوصی‌سازی شرکتها از سال ۸۰ موردبحث قرار گرفت اما با آغاز به کار دولت نهم این اقدام به طور جد مورد پیگیری مسوولان قرار گرفت و در آن زمان بخشی از سهام شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی واگذار شد.
به دنبال چنین اقدامی، قرار بر این شد تا سهام ۵۰ شرکت بزرگ دولتی از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری تعاونی استانی بین دهک‌های آسیب‌پذیر جامعه تقسیم شود که از این تعداد سهام ۳۶ شرکت در بورس و فرابورس عرضه شدند.
در آن زمان تصمیم بر این بود تا سهام عدالت در بین اقشار برخی تقسیم شود، اما عدم شناسایی دهک‌ها، معضل اصلی در اختصاص سهام عدالت به مردم بود، به‌گونه‌ای که در این طرح رده‌بندی روستاییان و عشایر، افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی، خادمان مسجد، رانندگان، بازنشستگان و اقشار مختلف جامعه مورد توجه قرار گرفتند و این اتفاق با اعتراض سایر قشرها همراه شد.
بعد از اختصاص سهام عدالت در اختیار قشر ضعیف جامعه، افراد درخواست آزادسازی این سهام و نیز مدیریت خود بر روی این سهام را داشتند که در نهایت سهام عدالت پس از سال‌ها پیگیری در اردیبهشت سال ۹۹ با دستور رهبر معظم انقلاب آزادسازی و مدیریت آن از طریق ۲ روش مستقیم و غیرمستقیم در اختیار مشمولان سهام عدالت قرار گرفت.
جاماندگان سهام عدالت نیاز به ثبت نام ندارند
اعلام این خبر از سوی رییس سازمان خصوصی‌سازی، فرصتی مناسب را برای بازارگرمی سوءاستفاده‌گرانی فراهم کرد که برخی با تبلیغات و دعوت مکرر جاماندگان برای ثبت‌نام دریافت سهام عدالت، مبالغی را از این افراد برای ثبت نام دریافت کنند، البته «حسین قربان زاده»، رییس سازمان خصوصی‌سازی تاکید کرد: جاماندگان سهام عدالت در وضعیت فعلی لازم نیست هیچ‌گونه اقدامی را انجام دهند و همچنین هیچ مبلغی را نباید برای ثبت‌نام پرداخت کنند.
وی گفت: همچنین مشمولان جدید دریافت سهام عدالت باید نسبت به این موضوع آگاه باشند که نیازی به ثبت‌نام نیست، جاماندگان مرحله نخست جزو ۲ نهاد حمایتی هستند که از سوی وزارت تعاون تعیین و مورد تایید قرار گرفتند.
واریز سود جاماندگان سهام عدالت انجام خواهد شد
به نقل از ایبِنا، محمود حسنلو اظهار داشت: مرحله سوم واریز سود سهام عدالت مشروط به ارائه شماره شبای بانکی جاماندگان است که تا کنون حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از مشمولان سهام عدالت به دلیل ارائه نکردن شماره شبا، سود دریافت نکرده‌اند که باید با ثبت نام در سامانه سجام و احراز هویت در آن در فرایند دریافت سود سهام عدالت قرار گیرند.
وی همچنین گفت: مشمولان سهام عدالت برای عملکرد سال ۹۹ برای سهام عدالت یک میلیون تومانی حدود یک میلیون و صد هزار تومان و برای سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی حدود ۵۸۰ هزار تومان سود دریافت کرده‌اند.
حسنلو درباره تکلیف سود سهام فوت شدگان دارای سهام عدالت، افزود: بیش از سه میلیون نفر از افرادی که سهام عدالت داشتند، طی ۱۶ سال گذشته فوت کردند که دارایی آن‌ها باید بین وراث تقسیم شود، اما چون اطلاعات انحصار وراثت آنان به صورت دیتا ذخیره نشده، نمی‌توانیم نسبت به تعیین تکلیف آن اقدام کنیم,، اما با همکاری قوه قضاییه در نظر داریم با دریافت اطلاعات انحصار وراثت این هموطنان، نسبت به تقسیم ارث بین وراث و پرداخت سودهای سهام عدالت از طریق یک سامانه الکترونیک اقدام کنیم که بر اساس برنامه ریزی‌ها احتمالاً اواخر تابستان یا اوایل پاییز این سرویس راه‌اندازی می‌شود.
دیدگاه شما